เทศกาลปาถั่ว: ขับไล่สิ่งชั่วร้าย สไตล์ญี่ปุ่น
หากเอ่ยถึงประเทศญี่ปุ่น หลายคนคงนึกถึงภาพลักษณ์ของประเทศที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยี วัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ และขนมหวานน่ารับประทาน แต่ทราบหรือไม่ว่าเบื้องหลังความทันสมัยนี้ ญี่ปุ่นยังคงรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมเอาไว้มากมาย หนึ่งในนั้นคือเทศกาลสุดแปลกที่ผู้คนต่างพากันปา "ถั่ว" ใส่กัน!? ใช่แล้ว คุณอ่านไม่ผิดหรอก! เทศกาลปาถั่ว หรือที่รู้จักกันในชื่อ "เซ็ตสึบุน" (Setsubun) นั้น เป็นประเพณีเก่าแก่ที่สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น โดยมีจุดประสงค์เพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้าย และเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิอย่างบริสุทธิ์
ตำนานและความเชื่อเบื้องหลังเทศกาลปาถั่ว
เทศกาลเซ็ตสึบุนนั้นมีที่มาจากความเชื่อโบราณของญี่ปุ่น ที่เชื่อว่าช่วงเปลี่ยนผ่านของฤดูกาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากฤดูหนาวอันเหน็บหนาว สู่ฤดูใบไม้ผลิที่สดใส เป็นช่วงเวลาที่อ่อนไหวและเต็มไปด้วยพลังงานด้านลบ วิญญาณร้าย หรือปีศาจ อาจใช้ช่วงเวลานี้เข้ามาแผลงฤทธิ์ ก่อความวุ่นวายแก่ผู้คนได้
เพื่อเป็นการป้องกันภัยจากสิ่งชั่วร้าย ผู้คนจึงริเริ่มประเพณีปาถั่วขึ้น โดยเชื่อกันว่า "ถั่ว" นั้นเปรียบเสมือนกับเมล็ดพันธุ์แห่งความบริสุทธิ์ การปาถั่วใส่สิ่งที่เป็นตัวแทนของปีศาจ จึงเปรียบเสมือนการขับไล่สิ่งชั่วร้ายออกไป และนำพาแต่สิ่งดีๆ เข้ามาสู่ชีวิต
พิธีกรรมและกิจกรรมในเทศกาลเซ็ตสึบุน
เทศกาลเซ็ตสึบุนจะจัดขึ้นในวันที่ 3 กุมภาพันธ์ ของทุกปี โดยมีกิจกรรมที่น่าสนใจมากมาย อาทิ:
- พิธี Mamemaki: เป็นพิธีกรรมหลักของเทศกาลนี้ โดยผู้คนจะนำถั่วลิสงคั่ว โยนไปรอบๆ บริเวณบ้าน หรือสถานที่ต่างๆ พร้อมกับร้องตะโกนว่า “鬼は外! 福は内!” (Oni wa soto! Fuku wa uchi!) ซึ่งแปลว่า “ปีศาจจงออกไป! โชคลาภจงเข้ามา!”
- การสวมหน้ากาก Oni: ในบางพื้นที่ จะมีการจัดกิจกรรมให้เด็กๆ สวมหน้ากากปีศาจ (Oni) และให้ผู้ใหญ่ทำการปาถั่วใส่ เพื่อความสนุกสนานและเป็นการสอนให้เด็กๆ ไม่กลัวสิ่งชั่วร้าย
- การรับประทาน Ehomaki: Ehomaki คือ ข้าวห่อสาหร่ายแบบแท่งยาว ที่ภายในบรรจุไส้ต่างๆ ไว้มากมาย โดยในวันเซ็ตสึบุน ผู้คนจะทาน Ehomaki โดยหันหน้าไปทางทิศ Eho (ทิศโชคลาภ) ของปีนั้นๆ เชื่อว่าจะทำให้สุขภาพแข็งแรงและโชคดีตลอดปี
ข้อเท็จจริงที่น่าสนใจเกี่ยวกับเทศกาลเซ็ตสึบุน
- ในอดีต เทศกาลเซ็ตสึบุน ถือเป็นวันสิ้นปีของญี่ปุ่น ตามปฏิทินจันทรคติ ก่อนที่จะเปลี่ยนมาใช้ปฏิทินสุริยคติในภายหลัง
- จำนวนเมล็ดถั่วที่ควรโยนในพิธี Mamemaki คือ จำนวนเท่ากับอายุของเรา บวกเพิ่มอีก 1 เมล็ด เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้กับชีวิต
- Fun Fact: ทราบหรือไม่ว่าในแต่ละปี จะมีการคัดเลือกคนดัง มาสวมบทเป็น "ปีศาจ" ในพิธี Mamemaki ณ วัดดังๆ เช่น วัดเซ็นโซจิ (Sensoji Temple) ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งสีสันของเทศกาลนี้
| ปี | ทิศ Eho |
|---|---|
| 2022 | ทิศเหนือ-ตะวันออกเฉียงเหนือ |
| 2023 | ทิศตะวันออกเฉียงใต้ |
| 2024 | ทิศตะวันออกเฉียงใต้ |
เทศกาลเซ็ตสึบุน นับเป็นอีกหนึ่งเทศกาลที่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมอันมีเสน่ห์ของชาวญี่ปุ่น ที่ผสมผสานความเชื่อ ความสนุกสนาน และแง่คิดดีๆ เข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว แม้เวลาจะผ่านไปนานเพียงใด แต่ประเพณีนี้ก็ยังคงสืบทอดต่อกันมา เป็นเครื่องย้ำเตือนให้ผู้คนระลึกถึงการเริ่มต้นใหม่ และการมีชีวิตที่เปี่ยมไปด้วยความสุข
#ญี่ปุ่น #เทศกาล #เซ็ตสึบุน #ขับไล่สิ่งชั่วร้าย
บทความ
