โลหะที่เราอาจไม่คุ้นเคยนัก แต่กลับมีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันของเราอย่างไม่น่าเชื่อ หนึ่งในนั้นคือ "โซเดียม" ธาตุลำดับที่ 11 ในตารางธาตุ ที่เรามักจะพบเจอในรูปของสารประกอบอย่าง "โซเดียมคลอไรด์" หรือที่เรารู้จักกันดีในชื่อ "เกลือแกง" แต่นอกเหนือจากการเป็นเครื่องปรุงรสชาติแล้ว โซเดียมยังมีเรื่องราวน่าสนใจอีกมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งความจริงที่ว่า โซเดียมบริสุทธิ์เป็นโลหะที่อ่อนนุ่ม สามารถตัดด้วยมีดได้
โซเดียม: โลหะปฏิกิริยาสูง
โซเดียมบริสุทธิ์ (Na) จัดเป็นโลหะอัลคาไล มีสีเงิน-ขาว วาววับ เมื่อสัมผัสกับอากาศจะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่นอย่างรวดเร็ว ทำให้ผิวของโลหะมัวหมองลง ด้วยความสามารถในการทำปฏิกิริยาสูงนี้เอง ทำให้เราไม่พบโซเดียมบริสุทธิ์ตามธรรมชาติ แต่จะพบในรูปของสารประกอบ เช่น โซเดียมคลอไรด์ (NaCl) ในน้ำทะเล โซเดียมไบคาร์บอเนต (NaHCO3) ในผงฟู หรือแม้แต่ในแร่ธาตุบางชนิด
อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม
แม้โซเดียมบริสุทธิ์จะสามารถตัดด้วยมีดได้ แต่การจัดเก็บและการทดลองกับโลหะชนิดนี้จำเป็นต้องกระทำอย่างระัดระวัง เนื่องจากโซเดียมมีปฏิกิริยารุนแรงกับน้ำ โดยจะปลดปล่อยก๊าซไฮโดรเจนออกมาอย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นก๊าซไวไฟ อาจก่อให้เกิดการระเบิดได้
ปฏิกิริยาดังกล่าวสามารถอธิบายได้ด้วยสมการเคมีดังนี้
2Na(s) + 2H2O(l) → 2NaOH(aq) + H2(g)
โซเดียม: จากห้องทดลองสู่ชีวิตประจำวัน
ถึงแม้โซเดียมบริสุทธิ์จะมีอันตราย แต่สารประกอบของโซเดียมกลับมีประโยชน์มากมายในชีวิตประจำวัน ดังตัวอย่างต่อไปนี้
| สารประกอบ | ประโยชน์ |
|---|---|
| โซเดียมคลอไรด์ (NaCl) |
- เครื่องปรุงรสอาหาร - สารกันบูด - ใช้ละลายน้ำแข็งบนท้องถนนในประเทศที่มีอากาศหนาวเย็น |
| โซเดียมไบคาร์บอเนต (NaHCO3) |
- ผงฟู - ยาแก้ท้องอืด |
| โซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) |
- ผลิตสบู่ - ผลิตกระดาษ - ผลิตสารเคมีอื่น ๆ |
Fun Fact!
- ทราบหรือไม่ว่า โซเดียมเป็นส่วนประกอบประมาณ 2.6% ของเปลือกโลก จัดเป็นธาตุที่มีมากเป็นอันดับที่ 6 - แสงสีเหลืองที่เราเห็นจากไฟถนนบางชนิด เกิดจากไอโซเดียมที่บรรจุอยู่ภายใน - โซเดียมเป็นแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย ช่วยรักษาสมดุลของของเหลวในร่างกาย
จะเห็นได้ว่า แม้โซเดียมบริสุทธิ์จะเป็นโลหะที่อ่อนนุ่ม ตัดด้วยมีดได้ และต้องระมัดระวังในการใช้งาน แต่สารประกอบของโซเดียมกลับมีบทบาทสำคัญต่อชีวิตประจำวันของมนุษย์อย่างมาก ทั้งในด้านอาหาร อุตสาหกรรม และแม้แต่ในร่างกายของเราเอง
#โซเดียม #ธาตุ #เคมี #วิทยาศาสตร์
บทความ
