วัยรุ่น ถือเป็นช่วงเวลาที่สำคัญของชีวิต เป็นช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้ การเติบโต และที่สำคัญที่สุดคือการพัฒนาสมอง สมองของเรานั้นมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องไปจนถึงช่วงอายุ 25 ปี และในช่วงวัยรุ่นนี้เองที่สมองมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เป็นช่วงเวลาที่สมองมีความยืดหยุ่นและพร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ แต่ในขณะเดียวกัน สมองในวัยรุ่นก็เปราะบางและ ง่ายต่อการได้รับผลกระทบจากปัจจัยภายนอก และหนึ่งในปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการสมองของวัยรุ่นมากที่สุดก็คือ "กัญชา"
กัญชา: สารเสพติดใกล้ตัววัยรุ่นไทย
จากสถิติของสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) พบว่า กัญชาเป็นสารเสพติดที่พบมากที่สุดในกลุ่มวัยรุ่นไทย โดยเฉพาะในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา อัตราการใช้กัญชาในกลุ่มวัยรุ่นมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างน่าเป็นห่วง ปัจจัยที่ทำให้กัญชาเข้าถึงวัยรุ่นได้ง่ายขึ้น มีหลายปัจจัย เช่น
- ทัศนคติที่เปลี่ยนไป: มีการรณรงค์เกี่ยวกับประโยชน์ทางการแพทย์ของกัญชา ทำให้บางคนมองว่ากัญชาไม่ใช่สิ่งที่อันตราย
- การเข้าถึงที่ง่าย: การซื้อขายกัญชาสามารถทำได้ง่ายขึ้น ผ่านช่องทางออนไลน์ต่างๆ
- ราคาที่ถูกลง: กัญชามีราคาถูกลงกว่าในอดีต ทำให้วัยรุ่นสามารถเข้าถึงได้ง่ายขึ้น
ผลกระทบของกัญชาต่อสมองวัยรุ่น: อันตรายที่มากเกินกว่าจะมองข้าม
สาร THC (Tetrahydrocannabinol) ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์ทางจิตประสาทหลักในกัญชา ส่งผลต่อสมองโดยตรง โดยเฉพาะในส่วนของ "ฮิปโปแคมปัส" ซึ่งควบคุมเรื่องความจำ และการเรียนรู้ และ "สมองส่วนหน้า" ซึ่งควบคุมการตัดสินใจ การวางแผน และการควบคุมอารมณ์ การใช้กัญชาในวัยรุ่น ซึ่งเป็นช่วงที่สมองยังพัฒนาไม่เต็มที่ จึงส่งผลกระทบรุนแรงกว่าการใช้ในผู้ใหญ่
| ผลกระทบ | รายละเอียด |
|---|---|
| ผลกระทบต่อความจำและการเรียนรู้ | THC ส่งผลต่อฮิปโปแคมปัส ทำให้ความจำระยะสั้นและระยะยาวแย่ลง มีปัญหาในการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และมีสมาธิสั้นลง |
| ผลกระทบต่อการตัดสินใจและการควบคุมอารมณ์ | THC ส่งผลต่อสมองส่วนหน้า ทำให้มีปัญหาในการควบคุมอารมณ์ ขาดความยับยั้งชั่งใจ ตัดสินใจผิดพลาดง่าย และมีแนวโน้มที่จะมีพฤติกรรมเสี่ยงมากขึ้น |
| ผลกระทบต่อสุขภาพจิต | การใช้กัญชาในวัยรุ่น เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า และโรคจิตเภทในอนาคต |
งานวิจัยจาก National Institute on Drug Abuse (NIDA) สหรัฐอเมริกา พบว่า วัยรุ่นที่ใช้กัญชาเป็นประจำ มีแนวโน้มที่จะมีระดับไอคิว (IQ) ต่ำกว่าวัยรุ่นที่ไม่ใช้กัญชา และยังพบว่า การใช้กัญชาในวัยรุ่น ส่งผลต่อการพัฒนาโครงสร้างและการทำงานของสมอง ซึ่งผลกระทบเหล่านี้อาจส่งผลต่อเนื่องไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ได้
วัยรุ่นกับกัญชา: ทางออกและการป้องกัน
การแก้ไขปัญหาการใช้กัญชาในวัยรุ่น จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งครอบครัว โรงเรียน และสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทของพ่อแม่ผู้ปกครองในการให้ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับกัญชา สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับลูก และเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูก
#วัยรุ่น #กัญชา #สมอง #พัฒนาการ
บทความ
