ไกอัส ซูโทเนียส ทรานควิลลัส (Gaius Suetonius Tranquillus) นักประวัติศาสตร์ชาวโรมันในศตวรรษที่ 2 ได้ฝากผลงานอันทรงคุณค่าไว้เป็นมรดกทางปัญญา นั่นคือหนังสือ "ชีวิตของซีซาร์สิบสองคน" (De Vita Caesarum) ซึ่งบันทึกเรื่องราวของจักรพรรดิโรมัน 12 พระองค์ ตั้งแต่ Julius Caesar ถึง Domitian งานเขียนของเขาไม่เพียงแต่เป็นบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ แต่ยังเป็นแหล่งข้อมูลอันล้ำค่าสำหรับการศึกษาสังคม วัฒนธรรม และการเมืองของจักรวรรดิโรมันในยุคแรกอีกด้วย อย่างไรก็ตาม งานของซูโทเนียส ก็มักถูกวิจารณ์ในเชิงประวัติศาสตร์เช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องความเอนเอียง ความน่าเชื่อถือ และวิธีการนำเสนอ
ข้อวิจารณ์เกี่ยวกับความเอนเอียงและความน่าเชื่อถือ
หนึ่งในข้อวิจารณ์ที่พบบ่อยเกี่ยวกับงานของซูโทเนียส คือเรื่องความเอนเอียง นักวิชาการหลายท่านชี้ให้เห็นว่าซูโทเนียสมักจะเขียนถึงจักรพรรดิบางพระองค์ในแง่ลบมากกว่าจักรพรรดิพระองค์อื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งจักรพรรดิที่ขึ้นชื่อเรื่องความโหดร้าย เช่น Caligula และ Nero ซึ่งซูโทเนียส มักจะเน้นย้ำถึงพฤติกรรมที่เลวร้าย ความฟุ่มเฟือย และความวิปริตทางเพศของจักรพรรดิเหล่านี้ ในขณะที่จักรพรรดิที่ได้รับการยกย่องว่าเป็น "จักรพรรดิที่ดี" เช่น Augustus และ Trajan นั้น ซูโทเนียสกลับบรรยายถึงในแง่มุมที่เป็นบวกมากกว่า
ความเอนเอียงของซูโทเนียสอาจเป็นผลมาจากหลายปัจจัย ประการแรก เขาเขียนหนังสือเล่มนี้ในรัชสมัยของจักรพรรดิ Hadrian ซึ่งเป็นจักรพรรดิที่พยายามจะสร้างภาพลักษณ์ของตนให้แตกต่างจากจักรพรรดิที่โหดร้ายในอดีต ดังนั้น ซูโทเนียสจึงอาจได้รับอิทธิพลทางการเมืองให้เขียนถึงจักรพรรดิในอดีตบางพระองค์ในแง่ลบ ประการที่สอง ซูโทเนียสเป็นข้าราชการระดับสูง เขาจึงมักจะมองเรื่องราวต่าง ๆ ผ่านมุมมองของชนชั้นสูง ซึ่งอาจทำให้เขามีอคติต่อจักรพรรดิบางพระองค์ที่ไม่เป็นที่นิยมในหมู่ชนชั้นสูง
ข้อวิจารณ์เกี่ยวกับการนำเสนอและการเรียบเรียง
นอกจากเรื่องความเอนเอียงแล้ว งานของซูโทเนียสยังถูกวิจารณ์ในเรื่องการนำเสนอและการเรียบเรียงอีกด้วย นักวิชาการบางท่านชี้ให้เห็นว่าซูโทเนียสมักจะนำเสนอข้อมูลที่น่าสนใจ เช่น เรื่องซุบซิบ เรื่องอื้อฉาว และเรื่องราวแปลกประหลาดต่าง ๆ มากกว่าที่จะเน้นการวิเคราะห์เหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์อย่างจริงจัง นอกจากนี้ เขายังมักจะเรียบเรียงเหตุการณ์ตามลำดับเวลาแบบเรียงตามลำดับการขึ้นครองราชย์ของจักรพรรดิแต่ละพระองค์ ซึ่งทำให้ผู้อ่านไม่สามารถเข้าใจถึงความเชื่อมโยงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ในภาพรวมได้อย่างชัดเจน
อย่างไรก็ตาม แม้ว่างานของซูโทเนียสจะมีข้อบกพร่องอยู่บ้าง แต่มันก็ยังคงเป็นแหล่งข้อมูลทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ เนื่องจากซูโทเนียสมีชีวิตอยู่ในยุคสมัยที่ใกล้เคียงกับเหตุการณ์ที่เขาบันทึกไว้ และเขาสามารถเข้าถึงเอกสารสำคัญต่าง ๆ ได้ งานของเขาจึงช่วยให้เราเข้าใจถึงชีวิต ความคิด และการกระทำของจักรพรรดิโรมันได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม ในการศึกษาประวัติศาสตร์จากงานเขียนของซูโทเนียสนั้น นักประวัติศาสตร์ควรพิจารณาถึงข้อจำกัดต่าง ๆ ที่ได้กล่าวมาข้างต้น และควรเปรียบเทียบข้อมูลจากแหล่งข้อมูลอื่น ๆ ประกอบด้วยเสมอ เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่ครบถ้วนและสมบูรณ์มากที่สุด
ตัวอย่างตารางเปรียบเทียบวิธีการบรรยายถึงจักรพรรดิ
| จักรพรรดิ | ลักษณะการบรรยายของซูโทเนียส |
|---|---|
| Augustus | ผู้นำที่ชาญฉลาด ผู้สถาปนาระเบียบแบบแผน และผู้ที่นำสันติสุขมาสู่โรมัน |
| Caligula | ทรราชย์ ผู้วิปริตทางเพศ และผู้ที่หลงใหลในอำนาจอย่างบ้าคลั่ง |
สรุปแล้ว งานเขียนของซูโทเนียส แม้ว่าจะมีข้อวิจารณ์ในเชิงประวัติศาสตร์อยู่บ้าง แต่ก็ยังคงเป็นแหล่งข้อมูลอันล้ำค่าสำหรับการศึกษาจักรวรรดิโรมันในยุคแรก การอ่านงานของเขาด้วยวิจารณญาณ พิจารณาบริบททางประวัติศาสตร์ และเปรียบเทียบข้อมูลจากแหล่งอื่น ๆ ประกอบ จะช่วยให้เราเข้าใจอดีตได้อย่างรอบด้านและครบถ้วนมากยิ่งขึ้น
#ประวัติศาสตร์โรมัน #ซูโทเนียส #จักรพรรดิโรมัน #DeVitaCaesarum
บทความ
