ทำไมดวงจันทร์ถึงไม่มีสนามแม่เหล็ก?

ดวงจันทร์ ดาวบริวารที่อยู่คู่กับโลกเรามานานแสนนาน เป็นวัตถุบนท้องฟ้าที่มนุษย์เราคุ้นเคยกันดี แต่รู้หรือไม่ว่า เบื้องหลังความงดงามนั้น ดวงจันทร์กลับเต็มไปด้วยปริศนาที่ชวนให้ค้นหา หนึ่งในนั้นคือ ทำไมดวงจันทร์ถึงไม่มีสนามแม่เหล็กเหมือนโลกของเรากันนะ?

สนามแม่เหล็กคืออะไร? สำคัญอย่างไร?

ก่อนอื่น เรามาทำความเข้าใจกับเรื่องสนามแม่เหล็กกันก่อน สนามแม่เหล็กคือบริเวณรอบๆ วัตถุที่มีแรงแม่เหล็กกระทำต่อวัตถุอื่นๆ ที่เป็นแม่เหล็กหรือสสารที่มีประจุไฟฟ้าเคลื่อนที่อยู่ โลกของเราก็มีสนามแม่เหล็กขนาดใหญ่ห่อหุ้มอยู่ ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนที่ของโลหะหลอมเหลวที่อยู่ภายในแกนโลก

สนามแม่เหล็กนี้มีประโยชน์อย่างมากต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก เพราะทำหน้าที่เป็นเสมือนเกราะป้องกันรังสีอันตรายจากดวงอาทิตย์ และอนุภาคพลังงานสูงจากอวกาศ หากโลกไม่มีสนามแม่เหล็กแล้วละก็ สิ่งมีชีวิตบนโลกคงอยู่ไม่ได้

แล้วทำไมดวงจันทร์ถึงไม่มีสนามแม่เหล็ก?

นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า สาเหตุหลักที่ทำให้ดวงจันทร์ไม่มีสนามแม่เหล็กแบบโลก เป็นเพราะแกนกลางของดวงจันทร์นั้นเย็นเกินไป และไม่มีการเคลื่อนที่ของโลหะหลอมเหลวมากพอที่จะสร้างสนามแม่เหล็กได้

จากข้อมูลที่รวบรวมได้จากยานอวกาศ พบว่าแกนกลางของดวงจันทร์มีขนาดเล็กมาก คิดเป็นเพียงแค่ 2-4% ของมวลทั้งหมด ซึ่งแตกต่างจากแกนกลางของโลกที่มีขนาดใหญ่กว่ามาก คิดเป็นประมาณ 30% ของมวลทั้งหมด นอกจากนี้ องค์ประกอบภายในแกนกลางของดวงจันทร์ยังมีเหล็กน้อยกว่าโลกมาก ทำให้การเกิดสนามแม่เหล็กเป็นไปได้ยาก

หลักฐานจากอดีตอันไกลโพ้น

อย่างไรก็ตาม มีหลักฐานบางอย่างที่บ่งชี้ว่า ในอดีตดวงจันทร์อาจเคยมีสนามแม่เหล็กมาก่อน นักวิทยาศาสตร์พบว่าหินบนดวงจันทร์บางส่วนมีสภาพความเป็นแม่เหล็ก ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้จากการที่หินเหล่านั้นสัมผัสกับสนามแม่เหล็กในอดีต

งานวิจัยตีพิมพ์ในวารสาร Science Advances เมื่อปี 2018 ได้ศึกษาตัวอย่างหินจากดวงจันทร์ที่นำกลับมายังโลกโดยภารกิจ Apollo และพบว่าหินเหล่านี้มีสภาพความเป็นแม่เหล็กที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน บางส่วนมีอายุเก่าแก่ถึง 4.2 พันล้านปี ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ดวงจันทร์เพิ่งก่อตัวขึ้น ในขณะที่บางส่วนมีอายุน้อยกว่านั้นมาก ประมาณ 1-2.5 พันล้านปี

การค้นพบนี้ทำให้นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า สนามแม่เหล็กของดวงจันทร์อาจไม่ได้หายไปตลอดกาล แต่อาจมีช่วงเวลาที่อ่อนกำลังลงและกลับมามีพลังอีกครั้งในบางช่วงเวลา ซึ่งสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงนี้ยังคงเป็นปริศนาที่ต้องศึกษาต่อไป

ผลกระทบจากการไม่มีสนามแม่เหล็ก

การที่ดวงจันทร์ไม่มีสนามแม่เหล็ก ส่งผลให้พื้นผิวของดวงจันทร์ได้รับรังสีจากดวงอาทิตย์และอวกาศโดยตรง ซึ่งเป็นอันตรายต่อมนุษย์ ดังนั้น หากมนุษย์ต้องการตั้งถิ่นฐานบนดวงจันทร์ในอนาคต จำเป็นต้องสร้างเกราะป้องกันรังสีขึ้นมา

สรุป

ถึงแม้ดวงจันทร์จะไม่มีสนามแม่เหล็กแบบโลก แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าดวงจันทร์จะเป็นเพียงก้อนหินที่ไร้ชีวิต ความลับเกี่ยวกับสนามแม่เหล็กในอดีตของดวงจันทร์ ยังคงรอคอยการไขปริศนาจากนักวิทยาศาสตร์รุ่นต่อไป และการสำรวจอวกาศในอนาคตอาจนำมาซึ่งคำตอบที่น่าตื่นเต้น และช่วยให้เราเข้าใจประวัติศาสตร์ของดวงจันทร์และระบบสุริยะมากยิ่งขึ้น

#ดวงจันทร์ #สนามแม่เหล็ก #อวกาศ #วิทยาศาสตร์