หัวใจ อวัยวะที่เปรียบเสมือนเครื่องยนต์สำคัญของร่างกาย ทำหน้าที่สูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ อย่างไม่หยุดยั้ง แต่รู้หรือไม่ว่า หัวใจเองก็ต้องการออกซิเจนและสารอาหารเพื่อหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อให้แข็งแรงเช่นกัน ภารกิจสำคัญนี้จึงตกเป็นของ “หลอดเลือดโคโรนารี” หลอดเลือดขนาดเล็กแต่ทรงพลังที่ทำหน้าที่หล่อเลี้ยงหัวใจให้เต้นเป็นจังหวะได้ตลอดชีวิต
หลอดเลือดโคโรนารีคืออะไร ทำไมจึงสำคัญ
หลอดเลือดโคโรนารี (Coronary Artery) คือ หลอดเลือดแดงขนาดเล็กที่แตกแขนงออกมาจากหลอดเลือดแดงใหญ่เอออร์ตา (Aorta) บริเวณใกล้กับหัวใจ ทำหน้าที่ลำเลียงเลือดที่อุดมไปด้วยออกซิเจนและสารอาหารไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจโดยตรง สามารถแบ่งออกเป็น 2 เส้นหลัก ได้แก่:
- หลอดเลือดโคโรนารีซ้าย (Left Coronary Artery): เป็นเส้นเลือดหลักที่แตกแขนงออกไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างซ้ายและผนังหัวใจด้านหน้า
- หลอดเลือดโคโรนารีขวา (Right Coronary Artery): ทำหน้าที่เลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างขวา ผนังหัวใจด้านล่าง และผนังหัวใจด้านหลังบางส่วน
หลอดเลือดโคโรนารีจึงเปรียบเสมือนเส้นเลือดชีวิตของหัวใจ หากเกิดการอุดตันหรือตีบแคบขึ้น จะส่งผลให้เลือดไม่สามารถไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้อย่างเพียงพอ เป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดหัวใจ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันและหัวใจวายได้
ภัยเงียบที่คุกคามหลอดเลือดโคโรนารี
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้หลอดเลือดโคโรนารีตีบตัน เกิดจากการสะสมของไขมัน คอเลสเตอรอล และหินปูนที่ผนังหลอดเลือด เกิดเป็นคราบพลัค (Plaque) ทำให้หลอดเลือดแข็งตัว ขาดความยืดหยุ่น และมีขนาดเล็กลง ส่งผลให้เลือดไหลเวียนได้น้อยลง ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ได้แก่:
- โรคเบาหวาน
- ความดันโลหิตสูง
- ไขมันในเลือดสูง
- การสูบบุหรี่
- ภาวะอ้วน
- ขาดการออกกำลังกาย
- ความเครียด
- พันธุกรรม
ข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่า โรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของประชากรโลก โดยในปี พ.ศ. 2563 มีผู้เสียชีวิตจากโรคหัวใจทั่วโลกสูงถึง 18.6 ล้านคน
สัญญาณเตือนภัยที่ไม่ควรมองข้าม
อาการของโรคหลอดเลือดหัวใจ มักไม่แสดงอาการชัดเจนในระยะแรก ผู้ป่วยอาจไม่ทราบว่าตนเองกำลังเผชิญกับโรคนี้ อย่างไรก็ตาม หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์โดยด่วน
- เจ็บหน้าอก เหมือนมีอะไรมาทับ ปวดร้าวไปที่แขนซ้าย ไหล่ คอ กราม หรือหลัง
- หายใจหอบเหนื่อย แม้ไม่ได้ออกแรง
- ใจสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เหงื่อออก ตัวเย็น
- เป็นลมหมดสติ
ดูแลหัวใจให้แข็งแรง ห่างไกลโรค
การดูแลสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดเป็นสิ่งสำคัญที่ควรเริ่มต้นตั้งแต่อายุยังน้อย โดยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต ดังนี้
| ด้าน | วิธีปฏิบัติ |
|---|---|
| ควบคุมอาหาร | เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดอาหารไขมันสูง คอเลสเตอรอลสูง และโซเดียม เช่น - เลือกเนื้อสัตว์ไขมันต่ำ เช่น ปลา อกไก่ สันในหมู - เน้นผักผลไม้สด ธัญพืชไม่ขัดสี - หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป อาหารทอด อาหารรสจัด |
| ออกกำลังกาย | ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาที/ครั้ง สัปดาห์ละ 5 วัน เช่น เดินเร็ว วิ่งเหยาะ ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน |
| ควบคุมน้ำหนัก | ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน โดยวัดค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ให้อยู่ระหว่าง 18.5 - 22.9 กิโลกรัมต่อตารางเมตร |
| งดสูบบุหรี่ | สารพิษในบุหรี่ทำลายหลอดเลือดและหัวใจ การหลีกเลี่ยงบุหรี่จึงช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจได้มาก |
| ตรวจสุขภาพประจำปี | ควรตรวจสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยง |
Fun Fact: รู้หรือไม่ว่า ใน 1 วัน หัวใจของคนเราเต้นเฉลี่ยประมาณ 100,000 ครั้ง และสูบฉีดเลือดมากกว่า 2,000 แกลลอน หรือเทียบเท่ากับน้ำในสระว่ายน้ำขนาดเล็ก เลยทีเดียว
การดูแลสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ไม่ควรมองข้าม การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตและใส่ใจสุขภาพตั้งแต่วันนี้ จะช่วยให้เรามีหัวใจที่แข็งแรงและใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและยืนยาว
#หัวใจ #หลอดเลือด #สุขภาพ #โรคหัวใจ
บทความ
