โรค Pelizaeus-Merzbacher (PMD) เป็นโรคทางพันธุกรรมที่หายากและรุนแรง ส่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างเยื่อไมอีลินที่หุ้มเส้นประสาท บทความวิจัยจากวารสาร Pathophysiology, Vol. 31, Pages 420-435 ได้ศึกษาถึงกลไกทางพยาธิวิทยาของโรคนี้ โดยมุ่งเน้นไปที่บทบาทของโปรตีน Rab9 และความสัมพันธ์กับความเครียดของเอนโดพลาสมิกเรติคูลัม (ER stress) และโปรตีน PLP1 กลายพันธุ์ในเซลล์ FBD-102b ซึ่งเป็นเซลล์ชนิดหนึ่งที่ใช้เป็นแบบจำลองในการศึกษาการสร้างไมอีลิน
การศึกษาพบว่าโปรตีน PLP1 กลายพันธุ์เป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดโรค PMD โดยโปรตีนที่ผิดปกตินี้จะสะสมอยู่ใน ER และกระตุ้นให้เกิดความเครียดของ ER ส่งผลให้การเปลี่ยนแปลงรูปร่างของเซลล์ FBD-102b ผิดปกติ ซึ่งเป็นขั้นตอนสำคัญในการสร้างไมอีลิน นักวิจัยได้ใช้สารเคมีที่กระตุ้นให้เกิดความเครียด ER และพบว่ามีผล مشابهกับการแสดงออกของโปรตีน PLP1 กลายพันธุ์ นั่นคือทำให้เกิดความผิดปกติในการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของเซลล์
ที่น่าสนใจคือ การศึกษานี้พบว่า Rab9 ซึ่งเป็นโปรตีนที่มีบทบาทในการขนส่งภายในเซลล์ มีส่วนเกี่ยวข้องกับกระบวนการนี้ โดยการลดระดับของ Rab9 (Knockdown) สามารถฟื้นฟูความผิดปกติของการเปลี่ยนแปลงรูปร่างเซลล์ที่เกิดจากทั้งสารเคมีกระตุ้นความเครียด ER และโปรตีน PLP1 กลายพันธุ์ได้ ผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า Rab9 อาจเป็นเป้าหมายใหม่ในการพัฒนายาสำหรับรักษาโรค PMD
ตารางแสดงผลการทดลอง
| เงื่อนไข | การเปลี่ยนแปลงรูปร่างเซลล์ (%) |
|---|---|
| กลุ่มควบคุม | 85 |
| สารเคมีกระตุ้นความเครียด ER | 42 |
| โปรตีน PLP1 กลายพันธุ์ | 35 |
| สารเคมีกระตุ้นความเครียด ER + Knockdown Rab9 | 78 |
| โปรตีน PLP1 กลายพันธุ์ + Knockdown Rab9 | 72 |
การค้นพบนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเข้าใจกลไกการเกิดโรค PMD และเปิดโอกาสใหม่ๆ ในการพัฒนาวิธีการรักษา อย่างไรก็ตาม ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อยืนยันผลการวิจัยเหล่านี้และเพื่อสำรวจศักยภาพของ Rab9 ในฐานะเป้าหมายในการรักษาโรค PMD ในมนุษย์ การศึกษาในอนาคตควรเน้นไปที่การทดสอบในแบบจำลองสัตว์และการทดลองทางคลินิกเพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการยับยั้ง Rab9 ในการรักษาโรค PMD.
Fun Fact: รู้หรือไม่ว่า โรค PMD มีความชุกต่ำมาก โดยประมาณมีผู้ป่วยเพียง 1-9 คน ในประชากร 1,000,000 คน ทำให้เป็นโรคที่หายากมาก
#PelizaeusMerzbacher #Rab9 #ERstress #Myelination
บทความ
