โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด เป็นความผิดปกติของโครงสร้างหัวใจที่มีมาตั้งแต่กำเนิด ซึ่งเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยทั้งพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม ภาวะนี้ส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ ทำให้เลือดไม่สามารถสูบฉีดไปเลี้ยงร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในบทความนี้ เราจะมาทำความรู้จักกับโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดในเด็ก โดยจะเจาะลึกถึงสาเหตุ อาการ การวินิจฉัย และการรักษา เพื่อให้พ่อแม่ผู้ปกครองและผู้ที่สนใจมีความรู้ความเข้าใจในโรคนี้มากขึ้น
สถิติที่น่าตกใจ
จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก พบว่าโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดเป็นความพิการแต่กำเนิดที่พบบ่อยที่สุด โดยมีอัตราการเกิดอยู่ที่ประมาณ 8-10 ราย ต่อทารกแรกเกิด 1,000 ราย ซึ่งในจำนวนนี้มีเด็กประมาณ 25% ที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดหัวใจภายในปีแรก โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดจึงเป็นภัยเงียบที่คร่าชีวิตเด็กแรกเกิดทั่วโลก
สาเหตุของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
สาเหตุของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดนั้นยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากปัจจัยหลายอย่างร่วมกัน ได้แก่
- พันธุกรรม: เด็กที่มียีนผิดปกติบางอย่าง หรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด มีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคนี้สูงกว่าเด็กทั่วไป
- ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม: การติดเชื้อบางชนิดในระหว่างตั้งครรภ์ เช่น หัดเยอรมัน หรือการได้รับสารเคมีบางชนิด อาจส่งผลต่อพัฒนาการของหัวใจทารกในครรภ์ได้
- โรคประจำตัวของมารดา: มารดาที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือโรคลูปัส มีโอกาสที่จะคลอดบุตรเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดได้มากกว่าปกติ
ประเภทของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดมีหลายประเภท โดยสามารถแบ่งตามความผิดปกติของโครงสร้างหัวใจได้หลากหลายรูปแบบ ยกตัวอย่างเช่น
| ประเภท | ลักษณะความผิดปกติ |
|---|---|
| รูรั่วในห้องหัวใจ | มีรูรั่วบริเวณผนังหัวใจที่กั้นระหว่างห้องหัวใจ ทำให้เลือดดำและเลือดแดงปนกัน |
| ลิ้นหัวใจผิดปกติ | ลิ้นหัวใจตีบ แคบ หรือปิดไม่สนิท ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก |
| หลอดเลือดหัวใจผิดปกติ | หลอดเลือดหัวใจตีบ ตัน หรือมีการเชื่อมต่อที่ผิดปกติ |
อาการของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
อาการของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดในเด็กมีความหลากหลาย ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและประเภทของความผิดปกติ เด็กบางคนอาจไม่แสดงอาการใดๆ ในช่วงแรกเกิด ในขณะที่เด็กบางคนอาจมีอาการรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ อาการที่พบได้บ่อย ได้แก่
- หายใจเร็ว หอบเหนื่อย โดยเฉพาะขณะดูดนมหรือออกแรง
- ตัวเขียว ปลายมือปลายเท้าเขียวคล้ำ
- น้ำหนักตัวขึ้นช้า เติบโตช้ากว่าปกติ
- เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย ไม่ค่อยร่าเริง
- หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
การวินิจฉัยโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
การวินิจฉัยโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดทำได้โดย
- ซักประวัติและตรวจร่างกาย: แพทย์จะซักประวัติการเจ็บป่วยของเด็กและครอบครัว ตรวจร่างกาย ฟังเสียงหัวใจ และสังเกตอาการอื่นๆ ที่อาจบ่งบอกถึงโรคหัวใจ
- การตรวจเพิ่มเติม: เช่น การเอกซเรย์ทรวงอก การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG) การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram) และการตรวจสวนหัวใจ (Cardiac Catheterization) ซึ่งการตรวจเหล่านี้จะช่วยให้แพทย์เห็นภาพความผิดปกติของโครงสร้างและการทำงานของหัวใจได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
การรักษาโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
การรักษาโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดขึ้นอยู่กับชนิดและความรุนแรงของโรค บางรายอาจไม่จำเป็นต้องรักษา เพียงแต่เฝ้าติดตามอาการอย่างใกล้ชิด ในขณะที่บางรายอาจจำเป็นต้องรักษาด้วยยา หรือผ่าตัด
- การรักษาด้วยยา: ใช้เพื่อควบคุมอาการ บรรเทาภาวะแทรกซ้อน และเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัด
- การผ่าตัด: เป็นการรักษาที่จำเป็นในกรณีที่ความผิดปกติของหัวใจรุนแรง โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดเพื่อแก้ไขความผิดปกติของโครงสร้างหัวใจ เช่น การปิดรูรั่วในห้องหัวใจ การซ่อมแซมลิ้นหัวใจ และการขยายหลอดเลือดหัวใจ
การดูแลเด็กที่เป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด
เด็กที่เป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดจำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด ทั้งจากแพทย์และครอบครัว เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนและช่วยให้เด็กมีคุณภาพชีวิตที่ดี โดยควรปฏิบัติดังนี้
- พาเด็กไปพบแพทย์ตามนัดหมายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อติดตามอาการและรับการรักษาอย่างต่อเนื่อง
- ดูแลเรื่องโภชนาการให้เด็กได้รับสารอาหารครบถ้วน เน้นอาหารที่มีประโยชน์ต่อหัวใจ เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืช
- ส่งเสริมให้เด็กออกกำลังกายอย่างเหมาะสม เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อหัวใจและระบบไหลเวียนโลหิต
- ดูแลสุขภาพจิตใจของเด็ก ให้กำลังใจและสนับสนุนให้เด็กใช้ชีวิตอย่างมีความสุข
โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดในเด็กเป็นโรคที่พบได้บ่อย แต่สามารถรักษาให้หายขาดได้ หากได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที ดังนั้นพ่อแม่ผู้ปกครองควรหมั่นสังเกตอาการของบุตรหลาน หากพบความผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้องต่อไป
#โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด #เด็ก #สุขภาพ #การดูแล
บทความ
