ยุง ถือเป็นแมลงตัวร้ายคู่บ้านคู่เมืองของคนไทยมาช้านาน นอกจากจะเป็นศัตรูตัวฉกาจที่คอยกัดกินเลือดของเราแล้ว ยุงยังเป็นพาหะนำโรคร้ายแรงหลายชนิด อาทิ ไข้เลือดออก ไข้ซิกา ไข้มาลาเรีย ฯลฯ สร้างความเดือดร้อนรำคาญและส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคนไทยมาทุกยุคทุกสมัย จากข้อมูลของกรมควบคุมโรค พบว่าในปี พ.ศ. 2564 มีผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกในประเทศไทยสูงถึง 12,551 ราย และมีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ถึง 14 ราย ด้วยเหตุนี้จึงเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่เราจะต้องหาทางป้องกันตัวเองและครอบครัวจากยุงร้าย ซึ่งหนึ่งในวิธีที่ได้รับความนิยมและสืบทอดกันมาอย่างยาวนานคือ การใช้พืชสมุนไพรไล่ยุง
ภูมิปัญญาไทย: สู้ยุงด้วยสมุนไพรใกล้ตัว
ประเทศไทยอุดมไปด้วยพืชสมุนไพรนานาชนิด บรรพบุรุษของเราจึงสั่งสมภูมิปัญญาในการใช้ประโยชน์จากพืชเหล่านี้ในหลากหลายด้าน รวมถึงการนำมาใช้ไล่ยุง ซึ่งมีทั้งการนำมาทุบๆ ขยี้ๆ แล้ววางไว้ตามจุดต่างๆ หรือ นำไปสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย ใช้จุดไล่ยุง หรือ นำมาทาตามร่างกายเพื่อป้องกันยุงกัด ตัวอย่างพืชสมุนไพรไล่ยุงยอดนิยมของไทย ได้แก่:
- ตะไคร้หอม: กลิ่นหอมอันเป็นเอกลักษณ์ของตะไคร้หอมมีฤทธิ์รบกวนการรับกลิ่นของยุง งานวิจัยพบว่าน้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอมมีประสิทธิภาพในการไล่ยุงได้เทียบเท่ากับสารเคมี DEET ซึ่งเป็นส่วนผสมหลักในผลิตภัณฑ์ไล่ยุงหลายชนิด
- ใบโหระพา: พืชผักสวนครัวที่หาได้ง่ายในครัวเรือน มีกลิ่นเฉพาะตัวที่ยุงไม่ชอบ เพียงนำใบโหระพามาขยี้ๆ แล้ววางไว้ตามจุดต่างๆ หรือทาตามแขนขา ก็สามารถช่วยป้องกันยุงกัดได้
- สะเดา: สารสกัดจากใบและเมล็ดสะเดา มีฤทธิ์ไล่ยุงและฆ่ายุงได้เป็นอย่างดี มีการนำสารสกัดจากสะเดามาใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ไล่ยุงอย่างแพร่หลาย
- มะกรูด: กลิ่นหอมสดชื่นของมะกรูดไม่ได้เป็นที่โปรดปรานของยุง น้ำมันหอมระเหยจากผิวมะกรูดยังมีคุณสมบัติในการไล่แมลงได้หลากหลายชนิด
พืชสมุนไพรไทย ก้าวไกลในระดับสากล
ปัจจุบันมีการนำพืชสมุนไพรไทยมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย และพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ไล่ยุงในรูปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น สเปรย์ โลชั่น เทียนหอม ยาจุดกันยุง ซึ่งได้รับความนิยมทั้งในและต่างประเทศ เนื่องจากมีความปลอดภัยต่อสุขภาพมากกว่าการใช้สารเคมี และยังเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์ไล่ยุงจากสมุนไพรไทย ยังเป็นอีกหนึ่งสินค้าที่สร้างรายได้ให้แก่ชุมชน และช่วยยกระดับเศรษฐกิจฐานรากของประเทศอีกด้วย
ตารางเปรียบเทียบข้อดี-ข้อเสีย ของการใช้พืชสมุนไพรไล่ยุง
| ข้อดี | ข้อเสีย |
|---|---|
|
- ปลอดภัยต่อสุขภาพ - เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม - หาได้ง่ายในท้องถิ่น - ราคาถูกกว่าผลิตภัณฑ์เคมี |
- ประสิทธิภาพอาจไม่เท่าสารเคมี - ระยะเวลาในการออกฤทธิ์สั้นกว่า - อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ในบางคน |
แม้ว่าพืชสมุนไพรจะมีข้อจำกัดอยู่บ้าง แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าสมุนไพรเหล่านี้เป็นภูมิปัญญาไทยที่น่าอนุรักษ์ และเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการไล่ยุงที่ปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ อย่างไรก็ตาม ควรใช้อย่างระมัดระวังและศึกษาข้อมูลให้ดีก่อนใช้ เพื่อประสิทธิภาพและความปลอดภัยสูงสุด
#ยุง #สมุนไพรไล่ยุง #ภูมิปัญญาไทย #สุขภาพ
บทความ
