คอเลสเตอรอล เป็นไขมันชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นเองได้จากตับ และดูดซึมได้จากอาหารประเภทเนื้อสัตว์ ไข่แดง นม และผลิตภัณฑ์จากนม ถึงแม้ว่าคอเลสเตอรอลจะมีความสำคัญต่อร่างกาย แต่หากมีปริมาณมากเกินไปก็อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อระบบหลอดเลือดหัวใจ
คอเลสเตอรอลมี 2 ชนิดหลัก ๆ ดังนี้
- คอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) หรือไขมันชนิดดี มีหน้าที่นำคอเลสเตอรอลส่วนเกินกลับไปที่ตับเพื่อกำจัดออกจากร่างกาย ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจ
- คอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) หรือไขมันชนิดเลว เป็นคอเลสเตอรอลที่สะสมอยู่ตามผนังหลอดเลือดแดง ทำให้หลอดเลือดแดงตีบ แข็งตัว และอุดตันได้ง่าย เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคอื่น ๆ
ปริมาณคอเลสเตอรอลที่เหมาะสมในเลือดแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยทั่วไปแล้ว คอเลสเตอรอลรวมควรน้อยกว่า 200 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร LDL ควรน้อยกว่า 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร และ HDL ควรมากกว่า 60 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้คอเลสเตอรอลในเลือดสูง
- การรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์สูง
- การขาดการออกกำลังกาย
- การสูบบุหรี่
- โรคอ้วน
- พันธุกรรม
ผลเสียของคอเลสเตอรอลสูงต่อหลอดเลือด
คอเลสเตอรอลที่สูงเกินไป โดยเฉพาะ LDL จะสะสมอยู่ตามผนังหลอดเลือดแดง ทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดแข็งตัว (atherosclerosis) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของโรคหัวใจและหลอดเลือด ภาวะนี้จะทำให้หลอดเลือดแดงตีบ แข็งตัว และอุดตันได้ง่าย ส่งผลให้อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายได้รับเลือดและออกซิเจนไม่เพียงพอ
โรคที่พบบ่อยจากภาวะหลอดเลือดแข็งตัว
- โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ เกิดจากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบ ทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย
- โรคหลอดเลือดสมอง เกิดจากหลอดเลือดในสมองตีบหรือแตก ทำให้เนื้อสมองขาดเลือด
- โรคหลอดเลือดส่วนปลายตีบ เกิดจากหลอดเลือดที่ขาตีบ ทำให้ปวดขาเวลาเดิน
การป้องกันและลดความเสี่ยง
การดูแลระดับคอเลสเตอรอลให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมอง โดยสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์สูง
- ออกกำลังกายเป็นประจำ อย่างน้อย 30 นาที
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
- ตรวจสุขภาพประจำปี
การดูแลสุขภาพร่างกายเป็นสิ่งสำคัญ การควบคุมระดับคอเลสเตอรอลให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม การเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการงดสูบบุหรี่ ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดโรคร้ายแรงต่าง ๆ ได้
Fun Fact!
รู้หรือไม่ว่า ร่างกายของเราสามารถสร้างคอเลสเตอรอลได้เองจากตับ ประมาณ 80% ส่วนที่เหลืออีก 20% ได้รับจากอาหารที่เรารับประทานเข้าไป
#คอเลสเตอรอล #สุขภาพ #หลอดเลือด #โรคหัวใจ
บทความ
