ในค่ำคืนแห่งวันเพ็ญเดือนวิสาขบูชา ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้พระสัมมาสัมโพธิญาณ อันเป็นการค้นพบสัจธรรมอันยิ่งใหญ่ เส้นทางแห่งการหลุดพ้นจากทุกข์ และหัวใจสำคัญที่นำไปสู่การตรัสรู้นี้ คือองค์ธรรมที่เรียกว่า “โพชฌงค์ 7”
โพชฌงค์ แปลว่า ธรรมอันเป็นเครื่องตรัสรู้ เป็นธรรมที่ทำให้เกิดปัญญา เป็นเครื่องอบรมเจริญปัญญา เป็นทางดำเนินไปเพื่อความรู้ยิ่ง โพชฌงค์ 7 ประกอบด้วยองค์ธรรม 7 ประการ ดังนี้
- สติสัมโพชฌงค์ คือ ความระลึกได้ หมายถึง ความเป็นผู้มีสติ ไม่เผลอ รู้ตัวอยู่เสมอ รู้เท่าทันความคิด คำพูด และการกระทำของตน
- ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์ คือ ความสอดส่องในธรรม หมายถึง การใฝ่รู้ใฝ่ศึกษา พิจารณาธรรมที่ได้ยิน ได้ฟัง มาแล้วด้วยปัญญา
- วิริยสัมโพชฌงค์ คือ ความเพียร หมายถึง ความขยันหมั่นเพียร ไม่ย่อท้อ มุ่งมั่นทำความดี ละเว้นความชั่ว และทำจิตใจให้ผ่องใส
- ปีติสัมโพชฌงค์ คือ ความอิ่มเอิบใจ หมายถึง ความปลาบปลื้มยินดี เบิกบานใจ ที่เกิดจากการทำความดี
- ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ คือ ความสงบกายใจ หมายถึง ความสงบระงับ จากกิเลส และความฟุ้งซ่านต่างๆ
- สมาธิสัมโพชฌงค์ คือ ความตั้งมั่นของจิต หมายถึง จิตที่แน่วแน่ ไม่ฟุ้งซ่าน มีอารมณ์เป็นหนึ่ง
- อุเบกขาสัมโพชฌงค์ คือ ความวางเฉย หมายถึง การวางใจเป็นกลาง ไม่ยินดียินร้ายในโลกธรรม
องค์ธรรมทั้ง 7 ประการนี้ เปรียบเสมือนบันได 7 ขั้น ที่จะนำพาให้เราก้าวไปสู่จุดหมายปลายทาง คือ ความดับทุกข์ได้อย่างแท้จริง
#โพชฌงค์7 #ธรรมะ #พุทธศาสนา #การตรัสรู้
บทความ
