ห้าเดือนหลังการเสด็จดับขันธปรินิพพานของพระพุทธเจ้า แม้ความโศกเศร้าจะปกคลุมพุทธศาสนิกชน แต่ก็เป็นช่วงเวลาสำคัญที่เหล่าสาวกต่างร่วมใจกันรักษาพระธรรมคำสอนไม่ให้สูญหายไปกับกาลเวลา ณ ถ้ำสัตตบรรณคูหา ใกล้เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ เกิดเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา นั่นคือ การประชุมสังคายนาครั้งที่ 1
เหตุการณ์สำคัญนี้เกิดขึ้นในรัชสมัยของพระเจ้าอชาตศัตรู กษัตริย์ผู้เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา พระองค์ทรงเห็นความสำคัญในการรวบรวมและจัดระเบียบพระธรรมวินัย เพื่อป้องกันความแตกแยกและความเข้าใจผิดในหมู่สงฆ์ และเพื่อให้คำสอนของพระพุทธเจ้าคงอยู่สืบไป
เบื้องหลังการสังคายนา: มูลเหตุแห่งการรวมใจ
มีเหตุผลสำคัญหลายประการที่นำไปสู่การประชุมสังคายนาครั้งนี้ หนึ่งในนั้นคือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของพระภิกษุรูปหนึ่งชื่อว่า “สุภัททะ” พระสุภัททะแสดงท่าทีไม่เคารพต่อพระธรรมวินัย อีกทั้งยังเผยแพร่ความคิดเห็นที่ขัดแย้งกับคำสอนดั้งเดิม สร้างความไม่พอใจแก่พระภิกษุรูปอื่นๆ และอาจทำให้เกิดความแตกแยกในหมู่สงฆ์ได้
นอกจากนี้ การที่พระพุทธศาสนาขยายตัวอย่างรวดเร็ว มีผู้คนนับหมื่นนับแสนเข้ามาบวช ทำให้ความเข้าใจในพระธรรมวินัยมีความหลากหลาย การประชุมสังคายนาจึงเป็นโอกาสอันดีที่จะรวบรวมและบันทึกคำสอนของพระพุทธเจ้าให้เป็นระบบ เพื่อให้สามารถถ่ายทอดต่อไปยังคนรุ่นหลังได้อย่างถูกต้องแม่นยำ
แสงแห่งปัญญา: กระบวนการสังคายนา
การประชุมสังคายนาครั้งที่ 1 นี้ มีพระอรหันต์ผู้ทรงคุณธรรมและทรงจำพระธรรมวินัยได้อย่างแม่นยำจำนวน 500 รูป เข้าร่วมประชุม โดยมีพระมหากัสสปะเถระเป็นประธาน และมีพระอานนท์และพระอุบาลีเป็นผู้ช่วยสำคัญ พระอานนท์ได้รับการยกย่องในด้านความจำเป็นเลิศ ท่านจึงได้รับมอบหมายให้สาธยายพระธรรม ส่วนพระอุบาลีเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านพระวินัย ท่านจึงได้รับมอบหมายให้สาธยายพระวินัย
| พระอรหันต์ | บทบาท |
|---|---|
| พระมหากัสสปะ | ประธานในที่ประชุม |
| พระอานนท์ | สาธยายพระธรรม |
| พระอุบาลี | สาธยายพระวินัย |
การประชุมดำเนินไปด้วยความเรียบร้อยตลอด 7 เดือนเต็ม พระธรรมคำสอนทั้งหมดได้รับการรวบรวม จัดหมวดหมู่ และท่องจำอย่างเป็นระบบ โดยแบ่งออกเป็น “พระวินัยปิฎก” ซึ่งรวบรวมพระวินัยบัญญัติต่างๆ และ “พระสุตตันตปิฎก” ซึ่งรวบรวมพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า
มรดกแห่งพุทธปัญญา: ผลลัพธ์และความสำคัญของการสังคายนาครั้งที่ 1
การประชุมสังคายนาครั้งที่ 1 นับเป็นก้าวสำคัญที่ทำให้พระพุทธศาสนาสามารถธำรงคงอยู่ และเผยแผ่ไปอย่างกว้างขวางมาจนถึงปัจจุบัน ผลลัพธ์ที่สำคัญที่สุดคือการรักษาคำสอนดั้งเดิมของพระพุทธเจ้าไว้ได้อย่างสมบูรณ์
นอกจากนี้ การสังคายนายังช่วยสร้างความเป็นปึกแผ่นให้แก่พุทธศาสนา ทำให้การเผยแผ่พระธรรมเป็นไปในทิศทางเดียวกัน ลดความขัดแย้งและความแตกแยกในหมู่สงฆ์ และช่วยให้พุทธศาสนิกชนมีความมั่นใจในคำสอนมากขึ้น
การประชุมสังคายนาครั้งที่ 1 จึงเปรียบเสมือนแสงสว่างที่คอยส่องนำทางให้พุทธศาสนิกชน แม้กาลเวลาจะผ่านมากว่า 2,500 ปี แต่คำสอนของพระพุทธเจ้าก็ยังคงอยู่คู่โลก สร้างประโยชน์สุขแก่มวลมนุษยชาติตราบจนทุกวันนี้
#สังคายนา #พระพุทธศาสนา #ประวัติศาสตร์ #พระธรรมวินัย
บทความ
