เพชร ถือเป็นอัญมณีที่ทรงคุณค่าและหายาก เกิดจากกระบวนการทางธรรมชาติภายใต้ความดันและอุณหภูมิสูงลึกลงไปในชั้นแมนเทิลของโลก แต่ความน่าอัศจรรย์ของเพชรไม่ได้อยู่ที่ความงามเพียงอย่างเดียว ภายในผลึกเพชรมักมีสิ่งเจือปนเล็กๆ ที่เรียกว่า “อินคลูชัน” ซึ่งเป็นเสมือนแคปซูลเวลาที่เก็บข้อมูลเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมในช่วงเวลาที่เพชรก่อตัวขึ้น บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลจากงานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน Minerals, Vol. 14, Pages 850: The Study of Olivine Inclusions in Diamonds from Liaoning, China and the Evaluation of Related Thermometers โดยเน้นไปที่การศึกษาอินคลูชันของมรกตในเพชรจากมณฑลเหลียวหนิง ประเทศจีน และการประเมินเทอร์โมมิเตอร์ที่เกี่ยวข้อง เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการกำเนิดเพชรและสภาพแวดล้อมในชั้นแมนเทิลให้ดียิ่งขึ้น
มรกต: อินคลูชันสำคัญในเพชรจากเหลียวหนิง
การค้นพบมรกตเป็นอินคลูชันในเพชรจากเหลียวหนิงถือเป็นเรื่องที่น่าสนใจอย่างยิ่ง มรกตซึ่งเป็นแร่ในกลุ่มเบริล (Beryl) นั้น ไม่ได้เป็นแร่ที่พบได้ทั่วไปในฐานะอินคลูชันในเพชร การปรากฏตัวของมรกตชี้ให้เห็นถึงสภาพแวดล้อมที่เฉพาะเจาะจงในระหว่างการก่อตัวของเพชร งานวิจัยได้วิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีและโครงสร้างผลึกของมรกตเหล่านี้ พบว่ามรกตมีองค์ประกอบทางเคมีที่แตกต่างจากมรกตที่พบในบริเวณอื่นๆ ของโลก ซึ่งอาจบ่งบอกถึงแหล่งกำเนิดหรือกระบวนการก่อตัวที่แตกต่างกัน
การประเมินเทอร์โมมิเตอร์
นักวิจัยใช้อินคลูชันของมรกตในการประเมินอุณหภูมิและความดันในช่วงเวลาที่เพชรก่อตัว โดยอาศัยหลักการที่ว่า อัตราส่วนของธาตุบางชนิดในแร่อินคลูชันจะเปลี่ยนแปลงไปตามอุณหภูมิและความดัน การศึกษาใช้วิธีการที่เรียกว่า “เทอร์โมมิเตอร์มรกต” (Emerald Thermometer) ซึ่งอาศัยอัตราส่วนของธาตุโครเมียมและวาเนเดียมในมรกต ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าเพชรจากเหลียวหนิงก่อตัวขึ้นที่อุณหภูมิประมาณ 1200-1400 องศาเซลเซียส และความดันประมาณ 5-6 กิกะปาสคาล ซึ่งสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมในชั้นแมนเทิลส่วนบน
ตารางแสดงองค์ประกอบทางเคมีของมรกตในเพชร (ตัวอย่าง)
ธาตุ | เปอร์เซ็นต์ (%) |
---|---|
เบริลเลียม (Be) | 14.0 |
อะลูมิเนียม (Al) | 10.0 |
ซิลิกอน (Si) | 66.0 |
ออกซิเจน (O) | 10.0 |
Fun Fact: รู้หรือไม่ว่าเพชรบางเม็ดมีขนาดเล็กกว่าเศษฝุ่น และเพชรที่ใหญ่ที่สุดที่เคยค้นพบมีชื่อว่า Cullinan Diamond หนักกว่า 3,106 กะรัต!
การศึกษาอินคลูชันในเพชรเช่นมรกต ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจถึงกระบวนการทางธรณีวิทยาที่ซับซ้อนภายในโลกได้ดียิ่งขึ้น และยังเป็นกุญแจสำคัญในการไขปริศนาเกี่ยวกับวิวัฒนาการของโลกอีกด้วย งานวิจัยนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการศึกษาที่กำลังดำเนินต่อไป ซึ่งในอนาคตเราอาจค้นพบข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับเพชรและโลกของเรามากยิ่งขึ้น
#เพชร #ธรณีวิทยา #แร่วิทยา #เหลียวหนิง