ตู้ยาประจำบ้าน แม้จะเป็นแหล่งรวมยาสามัญประจำบ้านที่เราคุ้นเคย แต่รู้หรือไม่ว่า เบื้องหลังความคุ้นเคยนั้น อาจแฝงไปด้วยอันตรายถึงชีวิต หากขาดความรู้ความเข้าใจ ในการใช้ยาที่ถูกต้อง ปัญหานี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะกับประเทศไทยเท่านั้น แต่เป็นปัญหาที่พบได้ทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประเทศที่ประชาชนสามารถเข้าถึงยาได้ง่าย
สถิติอุบัติเหตุจากการใช้ยาผิดวิธี ทั่วโลก
องค์การอนามัยโลก (WHO) เปิดเผยข้อมูลที่น่าตกใจว่า ในแต่ละปีมีผู้เสียชีวิตจากการใช้ยาผิดวิธีมากถึง 5 แสนคน โดยสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจาก
- การใช้ยาเกินขนาด
- การใช้ยาผิดประเภท
- การใช้ยาที่หมดอายุ
- การเก็บรักษายาอย่างไม่ถูกวิธี
สถานการณ์ในประเทศไทย
ประเทศไทยเองก็พบปัญหาการใช้ยาผิดวิธีเช่นเดียวกัน โดยข้อมูลจากศูนย์วิจัยเพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค (Thai-PAN) เผยว่า ในปี 2562 พบผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล จากการใช้ยาผิดวิธีกว่า 1 แสนราย ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการซื้อยามารับประทานเอง โดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร
กลุ่มยาที่พบบ่อยในอุบัติเหตุจากการใช้ยาผิดวิธี
จากข้อมูลพบว่า กลุ่มยาที่พบบ่อยในอุบัติเหตุจากการใช้ยาผิดวิธี ได้แก่
- ยาแก้ปวดลดไข้ เช่น พาราเซตามอล
- ยาปฏิชีวนะ
- ยาแก้แพ้
- ยาสำหรับโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
อันตรายที่แฝงอยู่ในตู้ยา
ยาที่เรามองว่าปลอดภัย อาจกลายเป็นอันตรายได้ หากใช้ผิดวิธี เช่น
| ยา | อันตรายจากการใช้ผิดวิธี |
|---|---|
| ยาแก้ปวดลดไข้ | การใช้ยาพาราเซตามอลเกินขนาด อาจส่งผลต่อตับ ร้ายแรงถึงขั้นตับวายได้ |
| ยาปฏิชีวนะ | การใช้ยาปฏิชีวนะเอง โดยไม่จำเป็น หรือหยุดยาก่อนที่แพทย์สั่ง อาจทำให้เกิดเชื้อดื้อยาได้ |
| ยาแก้แพ้ | ยาแก้แพ้บางชนิด อาจทำให้ง่วงซึม ไม่ควรขับรถ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกลหนัก |
Fun Fact เกี่ยวกับยา
รู้หรือไม่ว่า ยาบางชนิด หากเก็บรักษาไว้ในห้องน้ำ ซึ่งมีความชื้นสูง อาจเสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ ดังนั้น จึงควรเก็บยาไว้ในตู้ยาที่แห้งและเย็น รวมถึงไม่ควรเก็บยาไว้ในรถยนต์ เนื่องจากอุณหภูมิที่สูงในรถ อาจส่งผลต่อคุณภาพของยาได้
การป้องกันอุบัติเหตุจากการใช้ยาผิดวิธี
เราทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการป้องกันอุบัติเหตุจากการใช้ยาผิดวิธีได้ โดยเริ่มจาก
- ไม่ซื้อยามารับประทานเอง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนทุกครั้ง
- อ่านฉลากยาอย่างละเอียดก่อนใช้ยา
- ใช้ยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- ไม่ใช้ยาหมดอายุ
- เก็บรักษายาให้ถูกวิธี
- หมั่นตรวจสอบตู้ยาเป็นประจำ
การใช้ยาอย่างถูกวิธี คือหนทางสู่สุขภาพที่ดี อย่าปล่อยให้ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ มาเป็นภัยคุกคามชีวิตของเรา และคนที่เรารัก
#ใช้ยาอย่างปลอดภัย #ปรึกษาเภสัชกร #ตู้ยาประจำบ้าน #สุขภาพดี
บทความ
