ชั้นโอโซน (Ozone Layer) เป็นส่วนหนึ่งของชั้นบรรยากาศสตราโตสเฟียร์ที่อยู่สูงจากพื้นโลกประมาณ 15-35 กิโลเมตร ทำหน้าที่สำคัญในการกรองรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) จากดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก การเปลี่ยนแปลงของชั้นโอโซน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการลดลงของความหนาแน่นของโอโซน ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศและสุขภาพมนุษย์อย่างมาก บทความนี้นำเสนอสาเหตุหลักที่ทำให้ชั้นโอโซนในชั้นสตราโตสเฟียร์เกิดการเปลี่ยนแปลง
1. สารประกอบฮาโลเจนที่มนุษย์สร้างขึ้น
สาเหตุสำคัญของการสูญเสียโอโซนในชั้นสตราโตสเฟียร์คือ สารประกอบฮาโลเจนที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น สารคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (CFCs), ฮาลอน และเมธิลโบรไมด์ สารเหล่านี้ถูกนำมาใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น ตู้เย็น เครื่องปรับอากาศ และสเปรย์ เมื่อสารประกอบเหล่านี้ถูกปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ จะลอยขึ้นไปสู่ชั้นสตราโตสเฟียร์และแตกตัว ปล่อยอะตอมของคลอรีนและโบรมีนออกมา ซึ่งทำปฏิกิริยากับโอโซนและทำลายโมเลกุลของโอโซน
2. ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ
นอกจากกิจกรรมของมนุษย์แล้ว ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติบางอย่างก็ส่งผลต่อชั้นโอโซนได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น การระเบิดของภูเขาไฟ การปะทุของแสงอาทิตย์ และการเปลี่ยนแปลงของลม stratospheric อย่างไรก็ตาม อิทธิพลของปรากฏการณ์เหล่านี้ต่อการลดลงของโอโซนในระยะยาวนั้นค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับผลกระทบจากสารประกอบฮาโลเจนที่มนุษย์สร้างขึ้น
3. วัฏจักรของโอโซน
การเปลี่ยนแปลงของโอโซนเป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่มีทั้งการสร้างและการทำลายโอโซนอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม การปล่อยสารประกอบฮาโลเจนที่มนุษย์สร้างขึ้น ทำให้สมดุลของวัฏจักรโอโซนเสียไป ส่งผลให้การทำลายโอโซนเกิดขึ้นเร็วกว่าการสร้างโอโซน
ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของชั้นโอโซน
การลดลงของโอโซนในชั้นสตราโตสเฟียร์ส่งผลให้รังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ส่องถึงพื้นผิวโลกมากขึ้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ เช่น มะเร็งผิวหนัง ต้อกระจก และภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง นอกจากนี้ รังสียูวียังส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ เช่น ทำลายแพลงก์ตอนพืช ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของห่วงโซ่อาหารในทะเล
ความพยายามในการแก้ไขปัญหา
เพื่อแก้ไขปัญหาการสูญเสียโอโซน ประเทศต่างๆ ทั่วโลกได้ร่วมมือกัน ภายใต้อนุสัญญาเวียนนาและพิธีสารมอนทรีออล เพื่อลดและเลิกใช้สารประกอบฮาโลเจนที่ทำลายโอโซน ผลจากความพยายามเหล่านี้ทำให้ความเข้มข้นของสารประกอบฮาโลเจนในชั้นบรรยากาศลดลง และคาดการณ์ว่าชั้นโอโซนจะค่อยๆ ฟื้นตัวในช่วงหลายทศวรรษข้างหน้า
#โอโซน #สตราโตสเฟียร์ #รังสียูวี #สิ่งแวดล้อม
บทความ
