24 กุมภาพันธ์ 2564

แมงกะพรุน... อมตะแห่งท้องทะเล?

แมงกะพรุน... อมตะแห่งท้องทะเล?

เมื่อกล่าวถึงสิ่งมีชีวิตที่มีอายุยืนยาว หลายคนอาจจะนึกถึงเต่ายักษ์กาลาปากอสที่มีอายุขัยเฉลี่ย 100 ปี หรือ ปะการังบางชนิดที่สามารถมีชีวิตอยู่ได้นานถึง 4,000 ปี แต่เชื่อหรือไม่ว่า ยังมีสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในท้องทะเล และมีอายุยืนยาวอย่างน่าเหลือเชื่อ สิ่งมีชีวิตชนิดนั้นก็คือ "แมงกะพรุน" แต่ไม่ใช่แมงกะพรุนทุกสายพันธุ์ที่จะครองตำแหน่งเจ้าแห่งขุนเขาแห่งวัยได้ เพราะมีเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่สามารถท้าทายกาลเวลาได้ยาวนานขนาดนั้น

Turritopsis dohrnii: แมงกะพรุนอมตะ

ในบรรดาแมงกะพรุนกว่า 2,000 ชนิดที่เรารู้จัก มีแมงกะพรุนชนิดหนึ่งที่ได้รับการขนานนามว่า "แมงกะพรุนอมตะ" นั่นคือ Turritopsis dohrnii แมงกะพรุนขนาดเล็กจิ๋วที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเพียง 4.5 มิลลิเมตรนี้ ถูกค้นพบครั้งแรกในทะเลเมดิเตอร์เรเนียนเมื่อปี ค.ศ. 1883 แต่ความน่าทึ่งของมันเพิ่งถูกเปิดเผยในช่วงทศวรรษที่ 1990 เมื่อนักวิทยาศาสตร์พบว่า Turritopsis dohrnii มีความสามารถพิเศษในการย้อนวัยตัวเองกลับไปสู่ช่วงวัยเยาว์ได้!

วงจรชีวิตสุดมหัศจรรย์: จากแมงกะพรุนสู่โพลิป

วงจรชีวิตของ Turritopsis dohrnii เริ่มต้นจากระยะตัวอ่อนที่เรียกว่า "พลานูลา" ซึ่งจะพัฒนาไปเป็น "โพลิป" ยึดติดกับพื้นทะเล จากนั้นโพลิปจะแตกหน่อออกเป็นแมงกะพรุนตัวเล็ก ๆ ที่เติบโตเต็มวัยภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์ แต่แทนที่จะตายไปหลังจากสืบพันธุ์แบบแมงกะพรุนทั่วไป Turritopsis dohrnii กลับสามารถย้อนวัยตัวเองกลับไปเป็นโพลิปได้อีกครั้ง โดยกระบวนการนี้เรียกว่า "Transdifferentiation" ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงเซลล์จากรูปแบบหนึ่งไปเป็นอีกรูปแบบหนึ่งได้อย่างอิสระ

ขั้นตอน คำอธิบาย
1. พลานูลา ตัวอ่อนของแมงกะพรุน
2. โพลิป ระยะที่ยึดติดกับพื้นทะเล
3. แมงกะพรุน ระยะที่ว่ายน้ำอย่างอิสระ
4. Transdifferentiation กระบวนการย้อนวัยกลับสู่โพลิป

นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า กระบวนการ Transdifferentiation นี้เกิดขึ้นได้จากยีนพิเศษบางชนิดที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ โดยยีนเหล่านี้จะกระตุ้นให้เซลล์ของแมงกะพรุนที่แก่ชราสามารถเปลี่ยนแปลงกลับไปเป็นเซลล์ของโพลิปที่อายุน้อยกว่าได้ ซึ่งกระบวนการนี้จะเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า ทำให้ Turritopsis dohrnii สามารถมีชีวิตอยู่ได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ตราบเท่าที่มันไม่ได้รับบาดเจ็บสาหัสหรือถูกสิ่งมีชีวิตอื่นกินเป็นอาหาร

ความลับสู่การมีอายุยืนยาว: ความหวังใหม่ของมวลมนุษยชาติ?

การค้นพบความลับของแมงกะพรุนอมตะ Turritopsis dohrnii ได้สร้างความตื่นเต้นให้กับวงการวิทยาศาสตร์ทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสาขาเวชศาสตร์ชะลอวัยและการรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับความเสื่อมของเซลล์ นักวิทยาศาสตร์หลายคนเชื่อว่า หากเราสามารถไขความลับของกระบวนการ Transdifferentiation ได้ เราอาจนำความรู้นี้มาประยุกต์ใช้ในการพัฒนายาหรือวิธีการรักษาแบบใหม่ ๆ ที่ช่วยชะลอความแก่ชรา ซ่อมแซมเซลล์ที่เสื่อมสภาพ หรือแม้กระทั่งย้อนวัยของมนุษย์ให้กลับมาเป็นหนุ่มสาวได้อีกครั้ง

แม้ว่าหนทางสู่ความเป็นอมตะของมนุษย์ยังคงอยู่ห่างไกล แต่การศึกษา Turritopsis dohrnii ก็ได้มอบความหวังและเปิดมุมมองใหม่ ๆ ให้กับวงการวิทยาศาสตร์ และเป็นเครื่องเตือนใจให้เรารู้ว่าธรรมชาติยังคงเต็มไปด้วยความลับที่รอคอยการค้นพบอีกมากมาย

#แมงกะพรุน #อมตะ #TurritopsisDohrnii #วิทยาศาสตร์

บทความน่าสนใจ

บทความยอดนิยมตลอดกาล

บทความที่อยู่ในกระแส