ปรอท (Mercury) เป็นโลหะหนักชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นของเหลวสีเงินวาวที่อุณหภูมิห้อง แม้จะมีความสวยงามน่าค้นหา แต่เบื้องหลังความแวววาวนั้นกลับแฝงไปด้วยอันตรายร้ายแรงที่อาจส่งผลต่อสุขภาพของมนุษย์อย่างรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง ที่อาจนำไปสู่อาการสั่น ปวดศีรษะ และร้ายแรงที่สุดคือภาวะอัมพาต
ปรอทเข้าสู่ร่างกายได้อย่างไร?
มนุษย์เราสามารถได้รับสารปรอทเข้าสู่ร่างกายได้หลายช่องทาง ทั้งจากการหายใจเอาไอปรอทเข้าไปโดยตรง การรับประทานอาหารหรือน้ำที่มีการปนเปื้อน รวมถึงการสัมผัสกับสารประกอบปรอทบางชนิดผ่านทางผิวหนัง
| ช่องทาง | ตัวอย่าง |
|---|---|
| การหายใจ | ไอปรอทจากโรงงานอุตสาหกรรม, การเผาไหม้ถ่านหิน |
| การรับประทาน | ปลาทะเลที่มีการสะสมปรอท, อาหารที่ปนเปื้อนสารปรอทจากสิ่งแวดล้อม |
| การสัมผัสทางผิวหนัง | ครีมทาผิวที่ผสมสารปรอท, สารฆ่าเชื้อบางชนิด |
ผลกระทบของปรอทต่อระบบประสาท
เมื่อสารปรอทเข้าสู่ร่างกาย จะเดินทางไปตามกระแสเลือดและเข้าไปสะสมในเนื้อเยื่อต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมอง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของระบบประสาทส่วนกลาง ส่งผลให้เซลล์ประสาทถูกทำลาย การทำงานของระบบประสาทผิดปกติ ก่อให้เกิดอาการต่างๆ เช่น
- อาการสั่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่มือและแขน
- ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
- การมองเห็นผิดปกติ เช่น มองเห็นภาพซ้อน
- ความจำเสื่อม สมาธิสั้น
- อารมณ์แปรปรวน วิตกกังวล ซึมเศร้า
- ในรายที่มีการสะสมของปรอทในปริมาณมาก หรือได้รับพิษปรอทเฉียบพลัน อาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นเป็นอัมพาต ระบบหายใจล้มเหลว และเสียชีวิตได้
ข้อมูลทางสถิติที่น่าตกใจ
จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่าปรอทเป็นหนึ่งในสารเคมี 10 ชนิดที่ก่อให้เกิดปัญหาด้านสาธารณสุขที่สำคัญของโลก โดยพบว่ามีผู้คนหลายล้านคนทั่วโลกได้รับผลกระทบจากการได้รับสารปรอทในปริมาณที่เป็นอันตราย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศกำลังพัฒนา ที่มีการใช้ปรอทในอุตสาหกรรมและการทำเหมืองแร่อย่างกว้างขวาง
การป้องกันตัวเองจากพิษปรอท
การป้องกันที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารปรอท โดย
- เลือกรับประทานอาหารที่ปรุงสุก โดยเฉพาะอย่างยิ่งปลาทะเล ควรเลือกชนิดที่มีปริมาณปรอทต่ำ
- ระมัดระวังการใช้เครื่องสำอาง ครีมทาผิว ที่ไม่ได้มาตรฐาน หรือมีส่วนผสมของสารปรอท
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโรงงานอุตสาหกรรม ควรสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันอย่างเคร่งครัด
- กำจัดขยะอิเล็กทรอนิกส์ เช่น แบตเตอรี่ หลอดไฟ อย่างถูกวิธี
Fun Fact เกี่ยวกับปรอท
- รู้หรือไม่ว่า ปรอทเป็นโลหะชนิดเดียวที่เป็นของเหลวที่อุณหภูมิห้อง ด้วยคุณสมบัตินี้เอง ทำให้ปรอทถูกนำไปใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายในอดีต เช่น ใช้ทำเทอร์โมมิเตอร์ บารอมิเตอร์ และอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ
- คำว่า "Mercury" มีที่มาจากเทพเจ้าเมอคิวรี่ เทพแห่งการค้า การเดินทาง และการสื่อสาร ของชาวโรมัน ซึ่งมีความรวดเร็วว่องไว เช่นเดียวกับการเคลื่อนที่ของปรอทที่ไหลไปมาได้อย่างรวดเร็ว
** บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำทางการแพทย์ได้ หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์ **
#ปรอท #ระบบประสาท #สุขภาพ #สารพิษ
บทความ
