หลงตัวเองกับภาวะซึมเศร้า: สองด้านของเหรียญเดียวกัน

ในความคิดของคนส่วนใหญ่ อาจมองว่าภาวะ "หลงตัวเอง" (Narcissism) และ "ภาวะซึมเศร้า" (Depression) นั้น เป็นขั้วตรงข้ามกัน คนที่หลงตัวเองมักแสดงออกถึงความมั่นใจในตัวเองสูง ชอบโอ้อวด และต้องการเป็นที่ยอมรับ ในขณะที่ผู้ที่มีภาวะซึมเศร้ามักจะเก็บตัว ไม่มีความสุข ขาดความมั่นใจ และมองโลกในแง่ลบ แต่ในความเป็นจริงแล้ว ภายใต้เปลือกนอกที่แตกต่าง สองภาวะนี้อาจซ่อนความเชื่อมโยงที่น่าสนใจไว้ ราวกับเป็นสองด้านของเหรียญเดียวกัน

ความเชื่อมโยงที่ซับซ้อน

แม้จะดูเหมือนแตกต่าง แต่มีงานวิจัยจำนวนมากที่ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างภาวะหลงตัวเองกับภาวะซึมเศร้า งานวิจัยตีพิมพ์ในวารสาร "Personality and Individual Differences" (ปี 2016) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะบุคลิกภาพแบบหลงตัวเองและภาวะซึมเศร้าในกลุ่มตัวอย่างกว่า 300 คน ผลลัพธ์พบว่า คนที่มีแนวโน้มหลงตัวเองสูง มีแนวโน้มที่จะมีอาการของภาวะซึมเศร้าสูงขึ้นเช่นกัน

ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น? นักจิตวิทยาเสนอว่า หนึ่งในปัจจัยสำคัญคือ "ความนับถือตนเองที่ไม่มั่นคง" (Fragile Self-Esteem) ผู้ที่มีภาวะหลงตัวเองมักมีความต้องการการยอมรับจากภายนอกสูง พวกเขาแสวงหาการยกย่อง คำชมเชย และความสนใจ เพื่อมาเติมเต็มความรู้สึกมีคุณค่าในตัวเอง อย่างไรก็ตาม เมื่อไม่ได้รับการตอบสนองตามที่ต้องการ หรือเผชิญกับคำวิพากษ์วิจารณ์ ความนับถือตนเองที่เปราะบางนี้ก็จะสั่นคลอน นำไปสู่ความรู้สึกด้อยค่า ผิดหวัง และอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้ในที่สุด

สองด้านของเหรียญเดียวกัน

ลองนึกภาพ "เหรียญ" หนึ่งเหรียญ ด้านหนึ่งคือ "ภาวะหลงตัวเอง" ที่แสดงออกซึ่งความมั่นใจ ความต้องการเป็นที่ยอมรับ และการยกย่องตนเอง ในขณะที่อีกด้านหนึ่งของเหรียญคือ "ภาวะซึมเศร้า" ที่เต็มไปด้วยความรู้สึกว่างเปล่า ไร้ค่า และสิ้นหวัง

ผู้ที่มีภาวะหลงตัวเองอาจพลิกเหรียญโชว์ด้านที่ดู "สมบูรณ์แบบ" ให้โลกเห็น แต่ลึกๆ แล้ว พวกเขาอาจกำลังต่อสู้กับความรู้สึกไม่มั่นคง และความกลัวที่จะถูกปฏิเสธ อยู่ภายใน และหากความรู้สึกเหล่านี้ท่วมท้น เหรียญก็อาจพลิกกลับ เผยให้เห็นด้านที่อ่อนแอ เปราะบาง และนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าได้

สัญญาณเตือนและการช่วยเหลือ

การรับรู้สัญญาณเตือนของทั้งภาวะหลงตัวเองและภาวะซึมเศร้า เป็นสิ่งสำคัญ ทั้งต่อตัวผู้ที่มีภาวะเหล่านี้และคนรอบข้าง สัญญาณเตือนที่ควรสังเกต ได้แก่

ภาวะหลงตัวเอง	ภาวะซึมเศร้า
ต้องการเป็นจุดสนใจตลอดเวลา	สูญเสียความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ
โอ้อวดความสำเร็จเกินจริง	รู้สึกเหนื่อยล้า ไม่มีแรง แม้ไม่ได้ทำกิจกรรมหนัก
ขาดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น	มีปัญหาเรื่องการนอน เช่น นอนไม่หลับ หรือนอนมากเกินไป
โกรธ ฉุนเฉียว เมื่อถูกวิพากษ์วิจารณ์	รู้สึกสิ้นหวัง มองไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง

หากคุณหรือคนใกล้ชิดกำลังเผชิญกับภาวะหลงตัวเอง หรือภาวะซึมเศร้า การขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต เช่น จิตแพทย์ หรือนักจิตวิทยา เป็นสิ่งสำคัญ การรักษาที่เหมาะสม เช่น การพูดคุยบำบัด หรือการใช้ยา สามารถช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจและจัดการกับความรู้สึก ความคิด และพฤติกรรมของตนเอง รวมถึงพัฒนาความสัมพันธ์ที่ดีต่อตนเองและผู้อื่นได้

โปรดจำไว้ว่า ไม่มีใครต้องเผชิญกับความเจ็บป่วยทางจิตใจเพียงลำพัง การเข้าใจ การยอมรับ และการสนับสนุน เป็นก้าวสำคัญในการเยียวยา และนำไปสู่การมีสุขภาพจิตที่ดีขึ้นได้

#หลงตัวเอง #ซึมเศร้า #สุขภาพจิต #จิตวิทยา