วงการแพทย์กำลังก้าวเข้าสู่ยุคแห่งการแพทย์ฟื้นฟูสภาวะเสื่อม โดยมีเทคโนโลยีชีวภาพเป็นหัวเรือหลักในการขับเคลื่อน หนึ่งในนั้นคือเทคโนโลยีการพิมพ์ชีวภาพสามมิติ หรือ 3D Bioprinting ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างโครงสร้างเนื้อเยื่อสามมิติจากเซลล์ของสิ่งมีชีวิต โดยใช้วัสดุชีวภาพที่เรียกว่า "Bioink"
แม้จะมีความก้าวหน้าอย่างมากในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา แต่การพิมพ์ชีวภาพสามมิตินั้นยังคงเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญ หนึ่งในนั้นคือการพัฒนาวัสดุชีวภาพ หรือ Bioink ที่เหมาะสมกับการสร้างเนื้อเยื่อที่มีความซับซ้อน เช่น เนื้อเยื่อปอด
เมือก: วัสดุชีวภาพที่น่าจับตามอง
เมื่อพูดถึง "เมือก" หลายคนอาจจะนึกถึงภาพของเหลวเหนียวข้นที่ไม่น่าพิสมัย แต่ในความเป็นจริงแล้ว เมือก หรือ Mucus คือ สารชีวภาพที่มีคุณสมบัติอันน่าทึ่ง ประกอบด้วยน้ำเป็นส่วนใหญ่ผสมกับโปรตีน คาร์โบไฮเดรต เกลือแร่ และสารอื่นๆ โดยมีคุณสมบัติเด่นคือ ความยืดหยุ่น ความสามารถในการซ่อมแซมตัวเอง และความเข้ากันได้ทางชีวภาพสูง
คุณสมบัติที่โดดเด่นเหล่านี้ ทำให้เมือกกลายเป็นวัสดุชีวภาพที่น่าสนใจสำหรับการพิมพ์เนื้อเยื่อสามมิติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง "Mucin" ซึ่งเป็นโปรตีนหลักในเมือก ได้รับความสนใจเป็นพิเศษ เนื่องจากสามารถนำมาใช้เป็นโครงสร้างหลักในการสร้าง Bioink ที่มีความยืดหยุ่นสูง คล้ายคลึงกับเนื้อเยื่อปอดตามธรรมชาติ
Mucus-based Bioink: ความหวังใหม่ในการรักษาโรคปอด
งานวิจัยจำนวนมากแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของ Mucus-based Bioink ในการสร้างเนื้อเยื่อปอด ตัวอย่างเช่น งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Science Advances ในปี 2020 แสดงให้เห็นว่า Bioink ที่พัฒนาจาก Mucin สามารถนำมาใช้พิมพ์โครงสร้างสามมิติของถุงลมปอด และรองรับการเจริญเติบโตของเซลล์ปอดได้เป็นอย่างดี
นอกจากนี้ Mucus-based Bioink ยังสามารถปรับแต่งคุณสมบัติให้เหมาะสมกับการใช้งานที่หลากหลาย เช่น การเติมสารเร่งการเจริญเติบโตของเซลล์ หรือการปรับความแข็งแรงของโครงสร้าง เพื่อให้สอดคล้องกับเนื้อเยื่อเป้าหมาย
อนาคตของ Mucus-based Bioink
แม้จะอยู่ในช่วงเริ่มต้น แต่ Mucus-based Bioink มีศักยภาพในการปฏิวัติวงการแพทย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในการรักษาโรคปอด เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคปอดพังผืด และมะเร็งปอด
ข้อดีของ Mucus-based Bioink | ตัวอย่างการใช้งาน |
ความเข้ากันได้ทางชีวภาพสูง | ลดความเสี่ยงของการต่อต้านจากร่างกาย |
ความยืดหยุ่นสูง | เลียนแบบคุณสมบัติเชิงกลของเนื้อเยื่อปอด |
ปรับแต่งคุณสมบัติได้หลากหลาย | ออกแบบ Bioink ให้เหมาะสมกับการใช้งานเฉพาะทาง |
ในอนาคต เราอาจเห็นการใช้ Mucus-based Bioink ในการสร้างเนื้อเยื่อปอด เพื่อการปลูกถ่าย การทดสอบยา และการศึกษาโรค ซึ่งจะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษา และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคปอดทั่วโลก
#bioprinting #lungtissue