ยุคหินใหม่ในยุโรป: การเดินทางของอนุสรณ์สถานหินใหญ่จากฝรั่งเศสสู่เส้นทางเดินเรือ

เมื่อพูดถึงยุคหินใหม่ในยุโรป ภาพที่ปรากฏขึ้นในใจของหลายคนคงหนีไม่พ้นอนุสรณ์สถานหินใหญ่โตมโหฬาร โครงสร้างขนาดมหึมาเหล่านี้ เช่น สโตนเฮนจ์ในอังกฤษ หรือคาร์นักในฝรั่งเศส สร้างความพิศวงและดึงดูดความสนใจจากนักวิจัยและนักท่องเที่ยวทั่วโลกมาอย่างยาวนาน แต่คำถามที่ว่า "ใครเป็นผู้สร้าง และสร้างขึ้นเพื่อจุดประสงค์ใด" ยังคงเป็นปริศนาที่รอการไขคำตอบ

งานวิจัยใหม่ชิ้นหนึ่งที่ตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ PNAS ชื่อ “Megalithic monumentality in Europe emerged out of Brittany” เผยแพร่เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2021 ได้เสนอแนวคิดที่น่าสนใจว่า อนุสรณ์สถานหินใหญ่เหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างโดดเดี่ยวในแต่ละพื้นที่ แต่มีต้นกำเนิดจากบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของฝรั่งเศส และแพร่กระจายไปยังส่วนต่างๆ ของยุโรปผ่านทางทะเล

หลักฐานสนับสนุนเส้นทางการเผยแพร่วัฒนธรรมยุคหินใหม่

ทีมนักวิจัย นำโดย เบ็ตติน่า ชูลซ์ พอลสัน จากสถาบันวิทยาศาสตร์ประวัติศาสตร์มนุษย์ มักซ์ พลังค์ ประเทศเยอรมนี ได้ทำการวิเคราะห์ข้อมูลทางโบราณคดีและพันธุกรรมจากแหล่งโบราณคดีกว่า 2,410 แห่งทั่วทวีปยุโรป โดยมุ่งเน้นไปที่ช่วงเวลา 6,500 ถึง 3,500 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งเป็นช่วงที่วัฒนธรรมการสร้างอนุสรณ์สถานหินใหญ่รุ่งเรือง

ผลการศึกษาพบว่า อนุสรณ์สถานหินใหญ่ที่เก่าแก่ที่สุดปรากฏขึ้นในบริเวณแคว้นบริตทานี ทางตะวันตกเฉียงเหนือของฝรั่งเศส ราว 6,500 ปีก่อนคริสตกาล จากนั้นรูปแบบการก่อสร้างและลักษณะทางสถาปัตยกรรมได้แพร่กระจายไปยังพื้นที่อื่นๆ ตามแนวชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกและทะเลเมดิเตอร์เรเนียน สอดคล้องกับเส้นทางการเดินเรือในยุคโบราณ
ตัวอย่างเช่น

• อนุสรณ์สถานหินใหญ่ในโปรตุเกสและสเปน มีอายุประมาณ 5,500 ปีก่อนคริสตกาล
• อนุสรณ์สถานหินใหญ่ในไอร์แลนด์ บริเตนใหญ่ และเดนมาร์ก มีอายุประมาณ 5,000 ปีก่อนคริสตกาล
• อนุสรณ์สถานหินใหญ่ในเนเธอร์แลนด์ เยอรมนี และโปแลนด์ มีอายุประมาณ 4,500 ปีก่อนคริสตกาล

นอกจากนี้ ผลการวิเคราะห์ทางพันธุกรรมจากโครงกระดูกมนุษย์โบราณยังสนับสนุนแนวคิดการอพยพของกลุ่มคนที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมการสร้างอนุสรณ์สถานหินใหญ่จากฝรั่งเศสไปยังภูมิภาคอื่นๆ ของยุโรป DNA ของมนุษย์โบราณจากหลุมฝังศพยุคหินใหม่ในบริเวณต่างๆ ของยุโรป แสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงทางพันธุกรรมกับประชากรในฝรั่งเศสอย่างชัดเจน

ปัจจัยผลักดันการแพร่กระจาย

นักวิจัยเชื่อว่า การแพร่กระจายของวัฒนธรรมการสร้างอนุสรณ์สถานหินใหญ่จากฝรั่งเศสไปยังส่วนต่างๆ ของยุโรป เกิดจากปัจจัยหลายประการร่วมกัน เช่น

ปัจจัย	รายละเอียด
การเดินเรือ

ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการเดินเรือในยุคหินใหม่ ช่วยให้มนุษย์สามารถเดินทางในทะเลเป็นระยะทางไกลขึ้น และติดต่อแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกับผู้คนในดินแดนห่างไกลได้สะดวกขึ้น การขยายตัวของประชากร การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการพัฒนาเทคโนโลยีการเกษตร นำไปสู่การเพิ่มขึ้นของประชากรอย่างรวดเร็วในบางพื้นที่ ทำให้เกิดแรงกดดันในการแสวงหาแหล่งที่อยู่อาศัยและทรัพยากรใหม่ๆ การเผยแพร่ความคิดและความเชื่อ อนุสรณ์สถานหินใหญ่อาจเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจ ความมั่งคั่ง หรือความเชื่อทางศาสนา การแพร่กระจายของอนุสรณ์สถานเหล่านี้อาจสะท้อนถึงการเผยแพร่ความคิดและความเชื่อจากกลุ่มชนหนึ่งไปยังอีกกลุ่มชนหนึ่ง

ข้อสรุป

งานวิจัยชิ้นนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการทำความเข้าใจวัฒนธรรมยุคหินใหม่ในยุโรป และแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงทางวัฒนธรรมที่ซับซ้อนระหว่างกลุ่มชนต่างๆ ในอดีต แม้ว่ายังคงมีปริศนาอีกมากมายที่รอการค้นคว้าเกี่ยวกับอนุสรณ์สถานหินใหญ่ แต่งานวิจัยนี้ได้มอบมุมมองใหม่ที่น่าสนใจเกี่ยวกับอดีตของมนุษยชาติ และบทบาทของการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมในการก่อสร้างอารยธรรม

#ยุคหินใหม่ #ฝรั่งเศส