ทำไมพระไตรปิฎกจึงถูกเขียนขึ้นหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้วถึง 500 ปี?
หลายคนอาจเข้าใจว่าพระไตรปิฎกซึ่งเป็นคัมภีร์สำคัญของศาสนาพุทธนั้น ถูกเขียนขึ้นโดยพระพุทธเจ้าโดยตรง แต่ความจริงแล้ว พระพุทธเจ้าไม่เคยเขียนพระไตรปิฎกด้วยพระองค์เองเลย คัมภีร์เล่มหนานี้เป็นผลผลิตจากความทรงจำอันแม่นยำของพระอรหันต์สาวก ที่ได้ฟังธรรมจากพระพุทธองค์โดยตรง และถ่ายทอดสืบต่อกันมาเป็นเวลาหลายร้อยปีก่อนจะถูกรวบรวมเป็นลายลักษณ์อักษร
ทำไมคำสอนของพระพุทธเจ้าจึงถูกถ่ายทอดด้วยปากเปล่าเป็นเวลานาน?
- ในสมัยพุทธกาล การจารึกลงบนใบลานเป็นเรื่องยุ่งยากและสิ้นเปลือง การบอกเล่าและท่องจำจึงเป็นวิธีการเผยแพร่คำสอนที่เหมาะสมกว่า
- พระพุทธเจ้าทรงเน้นการปฏิบัติมากกว่าการยึดติดในตัวอักษร การถ่ายทอดแบบมุขปาฐะจึงเปิดโอกาสให้พระสาวกได้ซักถามข้อธรรมและนำไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง
Fun Fact: พระอานนท์ พระพุทธcousin และพุทธอุปัฏฐาก ได้ชื่อว่าเป็น "ธัมมะภัณฑุ" หรือ "ผู้เป็นเลิศด้านการทรงจำ" ท่านเป็นผู้ที่จดจำคำสอนของพระพุทธเจ้าได้มากที่สุด และเป็นกำลังสำคัญในการรวบรวมพระไตรปิฎกครั้งแรก
การสังคายนาพระไตรปิฎก: เส้นทางกว่าจะมาเป็นคัมภีร์
แม้คำสอนของพระพุทธเจ้าจะถูกถ่ายทอดด้วยปากต่อปาก แต่ก็มีการทบทวนและจัดระบบอย่างเข้มงวดในการสังคายนาพระไตรปิฎก ซึ่งจัดขึ้นทั้งหมด 4 ครั้ง โดยครั้งแรกเกิดขึ้นหลังพระพุทธเจ้าปรินิพพานเพียง 3 เดือน
| ครั้งที่ | ปี พ.ศ. (โดยประมาณ) | สถานที่ | ประธาน | เหตุการณ์สำคัญ |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 0 | ถ้ำสัตตบรรณ รัฐมคธ | พระมหากัสสปะ | รวบรวมพระธรรมวินัยเป็นครั้งแรก แบ่งเป็นพระวินัยปิฎกและพระสุตตันตปิฎก |
| 2 | 100 | เมืองเวสาลี | พระยสเถระ | แก้ไขข้อโต้แย้งด้านพระวินัย |
| 3 | 234 | เมืองปาฏลีบุตร | พระโมคคลีบุตรติสสเถระ | กำจัดพระภิกษุที่ประพฤติผิดและเพิ่มพระอภิธรรมปิฎก |
| 4 | 450 | วัดอลุวิหาร ศรีลังกา | พระรักขิตะเถระ | จารึกพระไตรปิฎกลงในใบลานเป็นครั้งแรก |
จะเห็นได้ว่า กว่าพระไตรปิฎกจะถูกรวบรวมเป็นเล่มสมบูรณ์แบบที่เรารู้จักในปัจจุบันต้องใช้เวลานานถึง 500 ปี นี่คือผลลัพธ์จากความเพียรพยายามของพระอรหันต์สาวก ที่ต้องการรักษาคำสอนของพระพุทธเจ้าให้บริสุทธิ์และคงอยู่สืบไป
#พระไตรปิฎก #พุทธศาสนา #ประวัติศาสตร์ #ความรู้
บทความ
