รังแค ปัญหาหนังศีรษะสุดคลาสสิกที่สร้างความรำคาญใจให้กับใครหลายคน แต่รู้หรือไม่ว่าเบื้องหลังสะเก็ดขาวๆ เล็กๆ เหล่านั้น อาจมีความเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนในร่างกายของเรามากกว่าที่คิด บทความนี้จะพาไปเจาะลึกถึงบทบาทของฮอร์โมนที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดรังแค พร้อมข้อมูลเชิงลึกที่น่าสนใจ
ฮอร์โมนกับการทำงานของต่อมไขมัน
หนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดรังแค คือ การผลิตน้ำมันส่วนเกินบนหนังศีรษะ ซึ่งกระบวนการนี้ถูกควบคุมโดยฮอร์โมนเพศชาย หรือ แอนโดรเจน (Androgen) โดยฮอร์โมนดังกล่าวมีอยู่ในทั้งเพศชายและเพศหญิง เพียงแต่พบในเพศชายมากกว่า ฮอร์โมนแอนโดรเจนจะไปกระตุ้นต่อมไขมัน (Sebaceous gland) ใต้หนังศีรษะให้ผลิตน้ำมันออกมา ซึ่งน้ำมันนี้มีหน้าช่วยรักษาความชุ่มชื้นให้กับหนังศีรษะ
ความแปรปรวนของฮอร์โมนกับปัญหาหนังศีรษะ
เมื่อระดับฮอร์โมนในร่างกายเกิดความแปรปรวน ย่อมส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะได้เช่นกัน ตัวอย่างสถานการณ์ที่ฮอร์โมนแปรปรวนและอาจกระตุ้นให้เกิดรังแค ได้แก่
- ช่วงวัยรุ่น: ระดับฮอร์โมนแอนโดรเจนพุ่งสูงขึ้นในช่วงวัยรุ่น ทำให้ต่อมไขมันทำงานหนักขึ้น จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้วัยรุ่นมักประสบปัญหาเรื่องรังแค
- ภาวะเครียด: ความเครียดเรื้อรังกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งฮอร์โมนชนิดนี้ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะเช่นกัน
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศหญิง: ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนที่แปรปรวนในช่วงรอบเดือน หรือ ช่วงตั้งครรภ์ ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะได้เช่นกัน
Malassezia globosa: จอมวายร้ายตัวฉกาจที่มากับความมัน
นอกจากฮอร์โมนแล้ว รังแคยังมีต้นตอมาจากเชื้อรา Malassezia globosa ซึ่งเป็นเชื้อราที่อาศัยอยู่บนหนังศีรษะของคนเรา โดยปกติเชื้อราชนิดนี้จะไม่ก่อให้เกิดอันตราย แต่เมื่อใดที่หนังศีรษะมีน้ำมันมากเกินไป Malassezia globosa จะเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว และปล่อยกรดไขมันออกมา ซึ่งกรดไขมันเหล่านี้จะไปกระตุ้นให้เซลล์ผิวหนังผลัดเซลล์เร็วกว่าปกติ ก่อเป็นสะเก็ดสีขาวๆ หลายๆ คนรู้จักกันในนาม “รังแค” นั่นเอง
Fun Fact: รู้หรือไม่?
มีงานวิจัยพบว่า ผู้ชายมีแนวโน้มที่จะมีต่อมไขมันขนาดใหญ่กว่าผู้หญิง จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมผู้ชายจึงมักเผชิญกับปัญหาหนังศีรษะมัน และรังแค ได้มากกว่า
ตารางแสดงความสัมพันธ์ระหว่างฮอร์โมนกับรังแค
| ฮอร์โมน | ผลต่อรังแค |
|---|---|
| แอนโดรเจน (Androgen) | กระตุ้นการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะ |
| คอร์ติซอล (Cortisol) | ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะ |
| เอสโตรเจน (Estrogen) | ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะ |
| โปรเจสเตอโรน (Progesterone) | ส่งผลต่อการผลิตน้ำมันบนหนังศีรษะ |
เห็นได้ชัดว่าฮอร์โมนมีบทบาทสำคัญต่อการเกิดรังแค ดังนั้น การดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง พักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงความเครียด และรักษาความสะอาดของหนังศีรษะ จึงเป็นปัจจัยสำคัญในการควบคุมความสมดุลของฮอร์โมน และลดโอกาสการเกิดรังแคได้อย่างยั่งยืน
#รังแค #ฮอร์โมน #หนังศีรษะ #สุขภาพ
บทความ
